Η ΘΕΩΡΙΑ ΤΩΝ ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΩΝ ΠΡΟΤΑΣΕΩΝ ΣΕ ΠΙΝΑΚΕΣ

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΟΝΟΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

είδος	εισαγωγή	εκφορά / δηλώνει	ΧΡΗΣΙΜΕΥουν Ως
βουλητικές	ut (καταφατικές) ne (αποφατικές)	πάντα με υποτακτική (ιδιόμορφη ακολουθία) γιατί το περιεχόμενο είναι απλά επιθυμητό	υποκείμενο αντικείμενο επεξήγηση
πλάγιες  ερωτηματικές	α. Ολικής άγνοιας: 1. Απλές: - num, -ne (χωρίς διαφορά) - nonne (μετά το quaero), - si (μετά από ρήματα όπως expecto, conor, tempto) - an (μετά από τα nescio, haud scio, dubito, incertum est) 2. Διμελείς:   - utrum … an… (διμελείς) - ….. an…. - ne….an…. β. Μερικής άγνοιας:  με ερωτηματικές και αναφορικές αντωνυμίες και επιρρήματα	πάντα με υποτακτική (κανονική ακολουθία) γιατί η εξάρτηση δίνει υποκειμενική χροιά στο περιεχόμενο της πρότασης	υποκείμενο αντικείμενο επεξήγηση
ενδοιαστικές	ne (=όταν υπάρχει φόβος μήπως γίνει κάτι ανεπιθύμητο) ut, ne non (=όταν υπάρχει φόβος μήπως δε γίνει κάτι το επιθυμητό)	πάντα με υποτακτική (ιδιόμορφη ακολουθία) γιατί ο φόβος είναι ενδεχόμενος ή πιθανός	υποκείμενο αντικείμενο επεξήγηση
προτάσεις του quominus και του quin	a) quominus b) quin (=όταν προηγείται άρνηση)	πάντα με υποτακτική (ιδιόμορφη ακολουθία) γιατί το περιεχόμενό τους εκφράζει την πρόθεση του υποκειμένου της κύριας πρότασης	υποκείμενο αντικείμενο επεξήγηση
συμπερασματικές ονοματικές	ut (καταφατικές) ut non, ut nemo, ut nihil (αποφατικές)	πάντα με υποτακτική (ιδιόμορφη ακολουθία) γιατί το αποτέλεσμα θεωρείται μια υποκειμενική κατάσταση	υποκείμενο αντικείμενο επεξήγηση

+ Μία αιτιολογική ονοματική (24) + ορισμένες αναφορικές

ΔΕΥΤΕΡΕΥΟΥΣΕΣ ΕΠΙΡΡΗΜΑΤΙΚΕΣ ΠΡΟΤΑΣΕΙΣ

είδος	εισαγωγή	εκφορά / δηλώνει	ΧΡΗΣΙΜΕΥουν Ως
αιτιολογικές	quod, quia, quoniam cum	με οριστική, γιατί η αιτιολογία είναι αντικειμενικά αποδεκτή  με υποτακτική, γιατί η αιτιολογία είναι υποκειμενική με υποτακτική, γιατί η αιτιολογία είναι το αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας	επιρρηματικός προσδιορισμός της αιτίας
τελικές	ut (καταφατικές) ne (αποφατικές) quo (όταν ακολουθεί συγκριτικός βαθμός επιθέτου ή επιρρήματος)	πάντα με υποτακτική (ιδιόμορφη ακολουθία) γιατί ο σκοπός είναι υποκειμενικός	επιρρηματικός προσδιορισμός του σκοπού
συμπερασματικές επιρρηματικές	ut (καταφατικές) ut non, ut nemo, ut nihil (αποφατικές)	πάντα με υποτακτική (ιδιόμορφη ακολουθία) γιατί το αποτέλεσμα θεωρείται μια υποκειμενική κατάσταση	επιρρηματικός προσδιορισμός του αποτελέσματος
παραβολικές	α. απλές παραβολικές: ut, sicut	με οριστική γιατί η σύγκριση αφορά δύο πράξεις ή καταστάσεις που είναι ή θεωρούνται ως αντικειμενική πραγματικότητα	επιρρηματικός προσδιορισμός της παραβολής (ή αλλιώς: ως β΄ όρος σύγκρισης)
	β. υποθετικές παραβολικές: proinde quasi, tamquam	με υποτακτική γιατί η σύγκριση αφορά μια υποθετική πράξη ή κατάσταση (κανονική ακολουθία)

   

είδος	εισαγωγή	εκφορά / δηλώνει		ΧΡΗΣΙΜΕΥουν Ως
χρονικές	Το σύγχρονο			επιρρηματικός προσδιορισμός του χρόνου
	α) dum β) dum +cum (ιστορικός)	με οριστική (οποιουδήποτε χρόνου): δηλώνεται παράλληλη διάρκεια με οριστική ενεστώτα (λατινισμός): δηλώνεται μια συνεχιζόμενη πράξη στη διάρκεια της οποίας συμβαίνει μια άλλη πράξη με υποτακτική παρατατικού: σύγχρονο στο παρελθόν
	Το προτερόχρονο:
	postquam, ut, ubi +cum (ιστορικός)	οριστική παρακειμένου ή υπερσυντελίκου με υποτακτική υπερσυντελίκου: προτερόχρονο στο παρελθόν
	Το υστερόχρονο:
	α) dum β) donec	με υποτακτική, επειδή η πράξη περιγράφεται ως προσδοκία ή επιδίωξη με οριστική, επειδή η πράξη μας ενδιαφέρει μόνο από χρονική άποψη
	Ο σύνδεσμος cum: 1. cum (ιστορικός ή διηγηματικός) + υποτακτική (γιατί υπογραμμίζεται τη βαθύτερη σχέση αιτίου-αποτελέσματος με την κύρια) 2. cum (χρονικός) + οριστική 3. cum (επαναληπτικός) + οριστική (= αόριστη επανάληψη)
εναντιωματικές	etsi quamquam	με οριστική, γιατί δηλώνεται εναντίωση προς κάτι το πραγματικό		επιρρηματικός προσδιορισμός της εναντίωσης
παραχωρητικές	licet etiamsi quamvis	με υποτακτική, γιατί δηλώνεται μια υποθετική κατάσταση (που, κι αν δεχτούμε ότι αληθεύει, δεν αναιρεί το περιεχόμενο της κύριας) (κανονική ακολουθία) με οριστική (αντί υποτακτικής κατά αναλογία προς τον quamquam). Η χρήση αυτή είναι κυρίως ποιητική (43)		επιρρηματικός προσδιορισμός της παραχώρησης
είδος	εισαγωγή		εκφορά / δηλώνει		ΧΡΗΣΙΜΕΥουν Ως
αναφορικές	με αναφορικές αντωνυμίες και αναφορικά επιρρήματα		με οριστική, δηλώνουν το πραγματικό ή  με υποτακτική, α) του πλαγίου λόγου (27, 44, 48) β) καθ΄ έλξη προς προηγούμενη υποτακτική (37, 46) γ) δυνητική (37) δ) σύμφωνη με την επιρρηματική σχέση (42: επιρρηματική συμπερασματική)		1. ουσιαστικές (υποκείμενο, αντικείμενο, κατηγορούμενο) 2. προσδιοριστικές 3. επιρρηματικές (αναφορικές αιτιολογικές, αναφορικές συμπερασματικές κτλ) 4. παραβολικές (του ποσού κτλ.)

ΥΠΟΘΕΤΙΚΟΙ ΛΟΓΟΙ
υπόθεση	απόδοση	είδος υποθετικού λόγου
α) si, nisi + οριστική ΕΝΣΤ. β) si, nisi + οριστική ιστορικού χρόνου γ) si, nisi + οριστική ΜΕΛ. ή Συντ. ΜΕΛ.	οριστική ΕΝΣΤ. οριστική ιστορικού χρόνου οριστική ΜΕΛ. ή Συν. ΜΕΛ.	1. Ανοιχτή υπόθεση
		α) στο παρόν       β) στο παρελθόν γ) στο μέλλον
si, nisi + υποτακτική παρατατικού si, nisi + υποτακτική υπερσυντελίκου	υποτακτική παρατατικού υποτακτική υπερσυντελίκου	2. Το απραγματοποίητο
		α) στο παρόν β) στο παρελθόν
si, nisi + υποτακτική ενεστώτα	υποτακτική ενεστώτα	3. Υπόθεση δυνατή ή πιθανή