Κείμενο:
Αποτελεί κοινή παραδοχή ότι η ειρήνη ενσαρκώνει την
πνευματική και υλική ευημερία, ότι αναβαθμίζει το βιοτικό επίπεδο ενός λαού και
γενικά προωθεί και συντελεί στην άνθηση κάθε τομέα της ανθρώπινης
δραστηριότητας. Όμως, πολλοί προσπαθώντας να την ανατρέψουν, διατυπώνουν την
άποψη: «Αν θέλεις ειρήνη, ετοίμασε πόλεμο». Παρά τα σημερινά κοινωνικά και
οικονομικά δεδομένα, θιασώτες της φράσης «Αν θέλεις ειρήνη, ετοίμασε πόλεμο»
είναι σχεδόν όλα τα κράτη της γης, υπό την επήρεια βέβαια μεγάλων οικονομικών
υπερδυνάμεων.
Και, όταν λέμε ότι τα κράτη προωθούν το σύνθημα
αυτό, εννοούμε βέβαια τους ηγέτες των κρατών αυτών, που δεν είναι απαραίτητο να
έχουν αναδειχτεί μέσα από τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού τους. Κατά φυσική
συνέπεια, στις περιπτώσεις αυτές οι ενέργειές τους που προωθούν τον πόλεμο - με
το πρόσχημα ότι μόνο κατ’ αυτόν τον τρόπο προασπίζουν την ειρήνη - δεν
αντιπροσωπεύουν τις αντιλήψεις του λαού τους. Γιατί ο λαός είναι αυτός που
δεινοπαθεί από έναν ολέθριο πολεμικό σπαραγμό, που ζει έντονα την αμείλικτη
ψυχολογική, συναισθηματική και οικονομική σύσφιξη που απορρέει ασταμάτητα απ’
τη σημερινή πυρετώδη παρασκευή των εξοπλισμών, η οποία «κυοφορεί» μια
στρατιωτική σύγκρουση που είναι βέβαιο ότι θα συμπαρασύρει ολόκληρη την
ανθρωπότητα.
Πολλοί μάλιστα προχωρούν ένα βήμα παραπέρα, διατυπώνοντας
την άποψη ότι με την αδιάκοπη επικράτηση της ειρήνης η ιστορική πορεία του
ανθρώπου πάνω στη γη χάνει τη δυναμικότητά της. Επομένως, ο πόλεμος σε
μια τέτοια στιγμή έρχεται να ταράξει τα πνεύματα, να προωθήσει κοινωνικές και
οικονομικές ανακατατάξεις, να μετατοπίσει συμφέροντα και τελικά να καταστήσει
την ανθρώπινη πορεία ανοδική και περισσότερο δημιουργική. Αναμφισβήτητα, είναι
πολύ σκληρό για τον οποιονδήποτε απλό άνθρωπο να συγκατανεύσει σε μια τέτοια
αρνητική παραδοχή. Γιατί ο πόλεμος πάντα έχει την απάνθρωπη δύναμη να θυσιάσει στο
βωμό μιας βίαιης και δήθεν «επιβεβλημένης» εξέλιξης πλήθος ανθρώπινες ζωές που
θα μπορούσαν να αναμορφώσουν την ανθρώπινη κοινωνία με την πνευματική και υλική
τους εργασία, με το στοχασμό τους και με την αποφασιστικότητά τους.
Οπωσδήποτε, ο
θεωρητικός αυτός διαλογισμός έχει ζωντανέψει πολλές φορές μέσα στην Ιστορία.
Στην εποχή μας, ωστόσο, που διακρίνεται για την αλματώδη τεχνολογική
ανάπτυξη, που απόγειό της αποτελεί η διάσπαση του ατόμου και η απελευθέρωση της
τεράστιας ατομικής και πυρηνικής ενέργειας και η κατάκτηση του διαστήματος,
διαμορφώνονται τελείως διαφορετικά δεδομένα από εκείνα που υπήρχαν στις
παρελθούσες εποχές. Γιατί σήμερα μια παγκόσμια πολεμική σύρραξη δεν θα σήμαινε
απλώς την τελειωτική καταστροφή των υλικών επιτευγμάτων του σύγχρονου ανθρώπου,
μα και τον ίδιο τον αφανισμό του και κάθε άλλου βέβαια ζωντανού οργανισμού.
Έτσι, αν συντελεστεί μια τέτοια ανελέητη απώλεια των πάντων, πώς είναι δυνατόν
εμείς, οι σημερινοί άνθρωποι, να προφέρουμε με απάθεια και συγκατάβαση το
σύνθημα «αν θέλεις ειρήνη, ετοίμασε πόλεμο»;
Ευτυχώς, πληθαίνουν διαρκώς οι άνθρωποι που
αντιλαμβάνονται ότι οι εξοπλισμοί υπονομεύουν την παγκόσμια ειρήνη και ότι
εξυπηρετούν οικονομικά συμφέροντα. Έτσι, λοιπόν, διατρανώνουν τη φωνή τους
ενάντια στους εξοπλισμούς, απαιτώντας την οριστική κατάπαυσή τους και
διακηρύσσοντας το πανανθρώπινο αίτημα της πολυπόθητης ειρήνης. Οπωσδήποτε, αυτή
η πρωτοβουλία από μέρους τους αποκαλύπτει το θάρρος που τους διακατέχει και το
γεγονός ότι η ανωριμότητα γι’ αυτούς όσον αφορά το καίριο και καυτό θέμα των
εξοπλισμών, έχει πια εξαλειφθεί. Γιατί έχουν πια συνειδητοποιήσει ότι το θέμα
της ειρήνης, που τόσο καπηλεύονται κάθε λογής ηγέτες στις μέρες μας, πρέπει και
μπορεί να διευθετηθεί σωστά μόνο με το δικό τους αγώνα, μόνο με τη δική τους
ανάληψη ευθυνών, γιατί είναι θέμα τεράστιο που καθορίζει την παραπέρα έκβαση
της ζωής τους. Μήπως, λοιπόν, ήρθε η ώρα να τους ακολουθήσουμε όλοι;
(άρθρο ελαφρώς διασκευασμένο από το διαδίκτυο)
Α1.
Να γράψετε στο τετράδιό σας την
περίληψη του κειμένου που σας δόθηκε (100- 120 λέξεις).
Μονάδες 25
Β1.
Με βάση το κείμενο, να επαληθεύσετε
ή να διαψεύσετε τις παρακάτω διαπιστώσεις, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο
γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή,
ή τη λέξη Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη:
α.
Οι ηγέτες που έχουν με το μέρος
τους τη συντριπτική πλειοψηφία του λαού τους, υποστηρίζουν το σύνθημα «Αν
θέλεις ειρήνη, ετοίμασε πόλεμο».
β.
Οι συνέπειες ενός πολέμου στη
σύγχρονη εποχή δεν μπορούν να συγκριθούν με τις συνέπειες των πολέμων σε
παλαιότερες εποχές.
γ.
Σύμφωνα με ορισμένους, ο πόλεμος
συμβάλλει στην εξέλιξη της ανθρώπινης πορείας.
δ.
Όλοι οι άνθρωποι διατρανώνουν τη
φωνή τους ενάντια στους εξοπλισμούς.
ε. Ο αρθρογράφος στηλιτεύει τους ηγέτες
που χρησιμοποιούν το όνομα της ειρήνης για ιδιοτελείς σκοπούς.
Μονάδες 10
Β2.
α)
Να εντοπίσετε δύο διαφορετικούς τρόπους ανάπτυξης της τελευταίας παραγράφου του
κειμένου, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας.
Μονάδες 4
β) Να
προσδιορίσετε τη σημασία των παρακάτω διαρθρωτικών λέξεων:
όταν (2η
παράγραφος)
Επομένως(3η παράγραφος)
Οπωσδήποτε (4η παράγραφος)
ωστόσο (4η παράγραφος)
Μονάδες 4
Β3.
α)
Να ξαναγράψετε τα παρακάτω αποσπάσματα, αντικαθιστώντας τις λέξεις που είναι
τυπωμένες με έντονη γραφή με μια συνώνυμη:
i) ...θιασώτες
της φράσης «Αν θέλεις ειρήνη, ετοίμασε πόλεμο» είναι σχεδόν όλα τα κράτη της
γης
ii) …ο λαός είναι αυτός που δεινοπαθεί από έναν ολέθριο πολεμικό
σπαραγμό, που ζει έντονα την αμείλικτη
ψυχολογική σύσφιξη που απορρέει
ασταμάτητα απ’ τη σημερινή πυρετώδη παρασκευή των εξοπλισμών
iii) … είναι πολύ
σκληρό για τον οποιονδήποτε απλό άνθρωπο να συγκατανεύσει σε μια τέτοια αρνητική παραδοχή.
Μονάδες 5
β) Να ξαναγράψετε
τα παρακάτω αποσπάσματα, αντικαθιστώντας τις υπογραμμισμένες λέξεις με μια
αντώνυμη:
i) και συντελεί
στην άνθηση κάθε τομέα της ανθρώπινης δραστηριότητας.
ii) Όμως, πολλοί
προσπαθώντας να την ανατρέψουν, διατυπώνουν την άποψη: «Αν θέλεις
ειρήνη, ετοίμασε πόλεμο».
iii)
με την αδιάκοπη
επικράτηση της ειρήνης η ιστορική πορεία του ανθρώπου πάνω στη γη χάνει τη
δυναμικότητά της.
iv) ... είναι πολύ
σκληρό για τον οποιονδήποτε απλό άνθρωπο να συγκατανεύσει σε μια τέτοια
αρνητική παραδοχή.
v)
... αυτή η
πρωτοβουλία από μέρους τους αποκαλύπτει το θάρρος
Μονάδες 5
Β4.
α)
Να ερμηνεύσετε τη χρήση των σημείων στίξης στις παρακάτω περιπτώσεις:
i) Όμως, πολλοί
προσπαθώντας να την ανατρέψουν, διατυπώνουν την άποψη: «Αν θέλεις ειρήνη,
ετοίμασε πόλεμο». (διπλή τελεία)
ii)
η οποία
«κυοφορεί» μια στρατιωτική σύγκρουση (εισαγωγικά)
iii)
να θυσιάσει στο
βωμό μιας δήθεν «επιβεβλημένης» (εισαγωγικά)
iv)
Μήπως, λοιπόν,
ήρθε η ώρα να τους ακολουθήσουμε όλοι; (ερωτηματικό)
Μονάδες 4
β) Στο
παρακάτω απόσπασμα να εντοπίσετε την αναφορική πρόταση που υπάρχει και να
προσδιορίσετε το είδος της, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας:
Γιατί έχουν πια συνειδητοποιήσει ότι το θέμα της ειρήνης,
που τόσο καπηλεύονται κάθε λογής ηγέτες στις μέρες μας, πρέπει και μπορεί να
διευθετηθεί σωστά μόνο με το δικό τους αγώνα.
Μονάδες 3
Γ1.
Ως μέλος μιας φιλειρηνικής
οργάνωσης, καλείστε σε μια ημερίδα που διεξάγεται στον Δήμο σας με θέμα την
αναγκαιότητα της ειρήνης. Στην ομιλία σας (500-600 λέξεις) να αναπτύξετε τις
απόψεις σας για τα παρακάτω θέματα:
α) Για
ποιους λόγους πολλοί από τους σύγχρονους ανθρώπους δείχνουν εξοικείωση ή και
αδιαφορία απέναντι στην πραγματικότητα του πολέμου;
β) Ποιες
προϋποθέσεις πρέπει να πληρούνται, ώστε να διασφαλιστεί η παγκόσμια ειρήνη;
Μονάδες 40
