4 ΑΔΙΔΑΚΤΑ ΚΕΙΜΕΝΑ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

Γ. Αδίδακτο κείμενο: Ξενοφῶντος Κύρου Παιδεία 7.3.14

Ὁ Κῦρος μὲν δὴ ταῦτ᾽ εἰπὼν ἀπῄει, κατοικτίρων τήν τε γυναῖκα οἵου ἀνδρὸς στέροιτο καὶ τὸν ἄνδρα οἵαν γυναῖκα καταλιπὼν οὐκέτ᾽ ὄψοιτο. ἡ δὲ γυνὴ τοὺς μὲν εὐνούχους ἐκέλευσεν ἀποστῆναι, ἕως ἄν, ἔφη, τόνδ᾽ ἐγὼ ὀδύρωμαι ὡς βούλομαι· τῇ δὲ τροφῷ εἶπε παραμένειν, καὶ ἐπέταξεν αὐτῇ, ἐπειδὰν ἀποθάνῃ, περικαλύψαι αὐτήν τε καὶ τὸν ἄνδρα ἑνὶ ἱματίῳ. ἡ δὲ τροφὸς πολλὰ ἱκετεύουσα μὴ ποιεῖν τοῦτο, ἐπεὶ οὐδὲν ἥνυτε καὶ χαλεπαίνουσαν ἑώρα τήν γυναῖκα, ἐκάθητο κλαίουσα. ἡ δὲ ἀκινάκην πάλαι παρεσκευασμένον σπασαμένη σφάττει ἑαυτὴν καὶ ἐπιθεῖσα ἐπὶ τὰ στέρνα τοῦ ἀνδρὸς τὴν ἑαυτῆς κεφαλὴν ἀπέθνῃσκεν. ἡ δὲ τροφὸς ἀνωλοφύρατό τε καὶ περιεκάλυπτεν ἄμφω ὥσπερ ἡ Πάνθεια ἐπέστειλεν.

 ------------------------------

ἀκινάκης, ὁ: μαχαίρι, ευθύ ξιφοειδές περσικό μαχαίρι με κοντή λάμα

σπασαμένη < σπάομαι-ῶμαι = βγάζω από τη θήκη, ξιφουλκώ, τραβώ, εξάγω.

Γ1.  α) «Ὁ Κῦρος μὲν δὴ ταῦτ᾽ εἰπὼν… τὸν ἄνδρα ἑνὶ ἱματίῳ.»: Να μεταφράσετε το παραπάνω κείμενο.

Μονάδες 10

       β) Ποιες ήταν οι αντιδράσεις της τροφού πριν και μετά την αυτοκτονία της κυρίας της, της Πάνθειας;

Μονάδες 10

Γ2.    Να γράψετε τους τύπους που σας ζητούνται για τις επόμενες λέξεις του κειμένου:

γυναῖκα:                την κλητική ενικού

ἑαυτῆς:                   τη δοτική ενικού του αρσενικού στο α΄ πρόσωπο

ἑνί:                            την ίδια πτώση στο θηλυκό γένος

πάλαι:                      τον συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος

πολλά:                     την ονομαστική πληθυντικού του θηλυκού στον υπερθετικό βαθμό

ὄψοιτο             τον ίδιο τύπο στον ενεστώτα

παραμένειν      το β΄ ενικό υποτακτικής αορίστου στην ίδια φωνή

ἀποθάνῃ           το γ΄ πληθυντικό οριστικής μέλλοντα  

περικαλύψαι    το α΄ πληθυντικό οριστικής παρακειμένου στη μέση φωνή  

ἐπέστειλεν       το απαρέμφατο του μέλλοντα

Μονάδες 10

Γ3.  α) Να αναγνωρίσετε πλήρως συντακτικά τις ακόλουθες λέξεις του κειμένου: ἀνδρὸς, οὐκέτ’, ἱματίῳ, πολλὰ, χαλεπαίνουσαν, τὴν ἑαυτῆς.

Μονάδες 6

      β) ἡ τροφὸς περιεκάλυπτεν τήν γυναῖκα: Να μεταφερθεί στην παθητική σύνταξη.

Μονάδες 4

BONUS ΑΣΚΗΣΗ: 

«Τῇ δὲ τροφῷ εἶπε παραμένειν, καὶ ἐπέταξεν αὐτῇ, ἐπειδὰν ἀποθάνῃ, περικαλύψαι αὐτήν τε καὶ τὸν ἄνδρα ἑνὶ ἱματίῳ»: να τρέψετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

Γ.    Αδίδακτο Κείμενο: Θουκυδίδου Ἱστορίαι Η΄ 19 – 29

Ὁ δὲ Νικίας αἰσθόμενος τοῦτο καὶ ὁρῶν καθ᾽ ἡμέραν ἐπιδιδοῦσαν τήν τε τῶν πολεμίων ἰσχὺν καὶ τὴν σφετέραν ἀπορίαν, ἔπεμπε καὶ αὐτὸς ἐς τὰς Ἀθήνας ἀγγέλλων πολλάκις μὲν καὶ ἄλλοτε καθ᾽ ἕκαστα τῶν γιγνομένων, μάλιστα δὲ καὶ τότε, νομίζων ἐν δεινοῖς τε εἶναι καί, εἰ μὴ ὡς τάχιστα ἢ σφᾶς μεταπέμψουσιν ἢ ἄλλους μὴ ὀλίγους ἀποστελοῦσιν, οὐδεμίαν εἶναι σωτηρίαν. Φοβούμενος δὲ μὴ οἱ πεμπόμενοι ἢ κατὰ τὴν τοῦ λέγειν ἀδυναμίαν ἢ καὶ μνήμης ἐλλιπεῖς γιγνόμενοι ἢ τῷ ὄχλῳ πρὸς χάριν τι λέγοντες οὐ τὰ ὄντα ἀπαγγέλλωσιν, ἔγραψεν ἐπιστολήν, νομίζων οὕτως ἂν μάλιστα τὴν αὑτοῦ γνώμην μαθόντας τοὺς Ἀθηναίους βουλεύσασθαι περὶ τῆς ἀληθείας.

Γ1. α) «Ὁ δὲ Νικίας αἰσθόμενος … οὐδεμίαν εἶναι σωτηρίαν»: Να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το παραπάνω απόσπασμα.

Μονάδες 10

     β) Ο Νικίας, σύμφωνα με το κείμενο, έδωσε στους απεσταλμένους του  μια επιστολή προς τους Αθηναίους. Για ποιους λόγους προχώρησε στην ενέργεια αυτή; Η απάντησή σας να στηριχτεί σε στοιχεία του κειμένου.  

Μονάδες 10

Γ2.   Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

Νικίας                         τη γενική ενικού

ἰσχὺν                           την ονομαστική πληθυντικού

τὴν σφετέραν           τη δοτική ενικού της αντωνυμίας στο ίδιο γένος του β΄ προσώπου για πολλούς κτήτορες  

τάχιστα                      τον συγκριτικό βαθμό του επιρρήματος

ἐλλιπεῖς                     την αιτιατική πληθυντικού του ουδετέρου γένους

αἰσθόμενος        το γ΄ πληθυντικό οριστικής στον ίδιο χρόνο

ἐπιδιδοῦσαν      το β΄ ενικό προστακτικής αορίστου β΄ στην ίδια φωνή

μεταπέμψουσιν   το γ΄ πληθυντικό υποτακτικής του παθητικού αορίστου

ἀποστελοῦσιν   τη γενική πληθυντικού της μετοχής αορίστου στο θηλυκό γένος στην ίδια φωνή 

ἀπαγγέλλωσιν    το απαρέμφατο του παρακειμένου στη μέση φωνή

Μονάδες 10

Γ3.  α) Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των παρακάτω λέξεων του αδίδακτου κειμένου: τὴν σφετέραν, τῶν γιγνομένων, ἐν δεινοῖς, σωτηρίαν, τοῦ λέγειν, ἐλλιπεῖς.

Μονάδες 6

β) «Φοβούμενος δὲ… περὶ τῆς ἀληθείας.»: Να καταγράψετε τη δευτερεύουσα πρόταση που υπάρχει στην παραπάνω περίοδο (μονάδα1), να γράψετε το είδος της (μονάδα 1), να αιτιολογήσετε την έγκλιση εκφοράς της (μονάδα 1) και να προσδιορίσετε τον συντακτικό της ρόλο (μονάδα 1).

Μονάδες 4

Bonus ασκήσεις!

1.  Να μεταφέρετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ:

▪    Ὁ Νικίας ὁρῶν καθ᾽ ἡμέραν ἐπιδιδοῦσαν τήν τε τῶν πολεμίων ἰσχὺν καὶ τὴν σφετέραν ἀπορίαν

2.  Να ξαναγράψετε το παρακάτω απόσπασμα, αφού αναλύσετε τις υπογραμμισμένες μετοχές σε αντίστοιχες δευτερεύουσες προτάσεις:

▪    Ὁ Νικίας αἰσθόμενος τοῦτο καὶ ὁρῶν καθ᾽ ἡμέραν ἐπιδιδοῦσαν τήν τῶν πολεμίων ἰσχὺν, ἔπεμπε καὶ αὐτὸς ἐς τὰς Ἀθήνας

 3.  Να μεταφέρετε τον ευθύ λόγο σε πλάγιο εξαρτώντας τον από το «Θουκυδίδης ἔλεγεν» με όλους τους δυνατούς τρόπους.

▪    Ὁ Νικίας φοβούμενος μὴ οἱ πεμπόμενοι ἢ κατὰ τὴν τοῦ λέγειν ἀδυναμίαν ἢ καὶ μνήμης ἐλλιπεῖς γιγνόμενοι ἢ τῷ ὄχλῳ πρὸς χάριν τι λέγοντες οὐ τὰ ὄντα ἀπαγγέλλωσιν, ἔγραψεν ἐπιστολήν.

 4.  Στο παρακάτω απόσπασμα να εντοπίσετε τον υποθετικό λόγο και να τον χαρακτηρίσετε:

▪    νομίζων ἐν δεινοῖς τε εἶναι καί, εἰ μὴ ὡς τάχιστα ἢ σφᾶς μεταπέμψουσιν ἢ ἄλλους μὴ ὀλίγους ἀποστελοῦσιν, οὐδεμίαν εἶναι σωτηρίαν.

5.  (Νικίας) νομίζων οὕτως ἂν μάλιστα τὴν αὑτοῦ γνώμην μαθόντας τοὺς Ἀθηναίους βουλεύσασθαι περὶ τῆς ἀληθείας: Να μεταφέρετε την παραπάνω περίοδο στον ευθύ λόγο.

ΑΝΔΟΚΙΔΗΣ, ΠΕΡΙ ΤΗΣ ΠΡΟΣ ΛΑΚΕΔΑΙΜΟΝΙΟΥΣ ΕΙΡΗΝΗΣ 3.5–7

Ο ρήτορας περιγράφει τα οφέλη που υπήρξαν για την Αθήνα από τη συνθήκη ειρήνης που έκλεισε ο Μιλτιάδης με τους Λακεδαιμονίους.

Ἡνίκα τοίνυν ἦν μὲν ὁ πόλεμος ἡμῖν ἐν Εὐβοίᾳ, Μέγαρα δὲ εἴχομεν καὶ Πηγὰς καὶ Τροζῆνα, εἰρήνης ἐπεθυμήσαμεν, καὶ Μιλτιάδην τὸν Κίμωνος ὠστρακισμένον καὶ ὄντα ἐν Χερρονήσῳ κατεδεξάμεθα δι’ αὐτὸ τοῦτο, πρόξενον ὄντα Λακεδαιμονίων, ὅπως πέμψαιμεν εἰς Λακεδαίμονα προκηρυκευσόμενον περὶ σπονδῶν. Καὶ τότε ἡμῖν εἰρήνη ἐγένετο πρὸς Λακεδαιμονίους ἔτη πεντήκοντα, καὶ ἐνεμείναμεν ἀμφότεροι ταύταις ταῖς σπονδαῖς ἔτη τριακαίδεκα. Ὅσα δέ ἀγαθά ἐγένετο διὰ ταύτην τὴν εἰρήνην, ἐγὼ ὑμῖν φράσω. Πρῶτον μὲν τὸν Πειραιᾶ ἐτειχίσαμεν ἐν τούτῳ τῷ χρόνῳ, εἶτα τὸ μακρὸν τεῖχος τὸ βόρειον· ἀντὶ δὲ τῶν τριήρων αἳ τότε ἡμῖν ἦσαν παλαιαὶ καὶ ἄπλοι, αἷς βασιλέα καὶ τοὺς βαρβάρους καταναυμαχήσαντες ἠλευθερώσαμεν τοὺς Ἕλληνας, ἀντὶ τούτων τῶν νεῶν ἑκατὸν τριήρεις ἐναυπηγησάμεθα, καὶ πρῶτον τότε τριακοσίους ἱππέας κατεστησάμεθα καὶ τοξότας τριακοσίους Σκύθας ἐπριάμεθα.

- - - - - - - - - - -

προκηρυκεύομαι: κάνω διερευνητικές επαφές

Α1.     «Ἡνίκα τοίνυν ἦν μὲν ὁ πόλεμος… ταῖς σπονδαῖς ἔτη τριακαίδεκα.»: Να μεταφράσετε στα νέα ελληνικά το παραπάνω απόσπασμα.

Μονάδες 10

Α2.     Ποια οφέλη, σύμφωνα με τον ρήτορα, αποκόμισε η Αθήνα από τη συνθήκη ειρήνης που συνομολόγησε ο Μιλτιάδης με τους Λακεδαιμονίους;

Μονάδες 10

Β1.     Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

πρόξενον                              τη δοτική του ενικού αριθμού

ἔτη                                          τη δοτική του πληθυντικού αριθμού

τῶν τριήρων                         την αιτιατική του ενικού αριθμού

παλαιαὶ                                 τη γενική του πληθυντικού αριθμού στον συγκριτικό βαθμό στο ίδιο γένος

αἷς                                          την αιτιατική του πληθυντικού αριθμού στο αρσενικό γένος

ἐπεθυμήσαμεν                    το γ΄ πληθυντικό της οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή

ἐνεμείναμεν                        το β΄ ενικό της προστακτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή

ἐτειχίσαμεν                         το α΄ πληθυντικό της οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

ἠλευθερώσαμεν                  το απαρέμφατο ενεστώτα στη μέση φωνή

κατεστησάμεθα                  το γ΄ πληθυντικό της ευκτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

Μονάδες 10

Γ1.α. τὸν Κίμωνος,  προκηρυκευσόμενον, ἔτη (το πρώτο), ταῖς σπονδαῖς, ἄπλοι, αἷς: Να χαρακτηρίσετε συντακτικά τις παραπάνω λέξεις του κειμένου.

Μονάδες 6

Γ1.β. Να χαρακτηρίσετε το είδος και τον συντακτικό ρόλο των παρακάτω δευτερευουσών προτάσεων:

-          Ἡνίκα τοίνυν ἦν μὲν ὁ πόλεμος ἡμῖν ἐν Εὐβοίᾳ

-          Ὅσα δέ ἀγαθά ἐγένετο διὰ ταύτην τὴν εἰρήνην

Μονάδες 4

bonus ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗΣ

1.      Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται:

ἡμῖν                     τον ίδιο τύπο στο τρίτο πρόσωπο

Τροζῆνα              τη γενική ενικού

Κίμωνος              την κλητική ενικού

Λακεδαίμονα     την ονομαστική ενικού

Πειραιᾶ              τη γενική ενικού (και τους δύο τύπους)

τεῖχος                  τη δοτική ενικού

ἄπλοι                   τη δοτική ενικού στο αρσενικό γένος

τοὺς Ἕλληνας  τη δοτική πληθυντικού

τοξότας               την ονομαστική ενικού και δοτική πληθυντικού

2.      τούτων τῶν νεῶν : Να κλιθεί η συνεκφορά και στους δύο αριθμούς. ]

3.      ἐπεθυμήσαμεν, ὠστρακισμένον, ὄντα, κατεδεξάμεθα, πέμψαιμεν, ἐγένετο, ἠλευθερώσαμεν: Να γραφεί το β΄ ενικό της προστακτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή που βρίσκεται ο κάθε τύπος.

bonus ΑΣΚΗΣΕΙΣ  ΣΥΝΤΑΚΤΙΚΟΥ

1.      Ἡνίκα τοίνυν ἦν μὲν ὁ πόλεμος ἡμῖν ἐν Εὐβοίᾳ, εἰρήνης ἐπεθυμήσαμεν: Να μετατρέψετε τη δευτερεύουσα πρόταση σε μετοχή.

2.      Να εξαρτήσετε την παρακάτω περίοδο λόγου από τη φράση Ἀνδοκίδης εἶπεν και να τη μεταφέρετε στον πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους.

Καὶ τότε ἡμῖν εἰρήνη ἐγένετο πρὸς Λακεδαιμονίους ἔτη πεντήκοντα, καὶ ἐνεμείναμεν ἀμφότεροι ταύταις ταῖς σπονδαῖς ἔτη τριακαίδεκα.

3.      Ὅσα δέ ἀγαθά ἐγένετο διὰ ταύτην τὴν εἰρήνην, ἐγὼ ὑμῖν φράσω: Να μεταφέρετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ

  

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟ ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ

 «Νικόκλης ή Κύπριοι» τοῦ Ισοκράτους 44-45

Ο ρήτορας θέτει τα κριτήρια για την αρετή και αποδεικνύει ότι ο ίδιος υπήρξε πάντα ενάρετος άνθρωπος.

Χρὴ οὖν δοκιμάζειν τὰς ἀρετὰς οὐκ ἐν ταῖς αὐταῖς ἰδέαις ἁπάσας, ἀλλὰ τὴν μὲν δικαιοσύνην ἐν ταῖς ἀπορίαις, τὴν δὲ σωφροσύνην ἐν ταῖς δυναστείαις, τὴν δ' ἐγκράτειαν ἐν ταῖς τῶν νεωτέρων ἡλικίαις. Ἐγὼ τοίνυν ἐν πᾶσι τοῖς καιροῖς φανήσομαι πεῖραν τῆς ἐμαυτοῦ φύσεως δεδωκώς. Ἐνδεὴς μέν γε χρημάτων καταλειφθεὶς οὕτω δίκαιον ἐμαυτὸν παρέσχον ὥστε μηδένα λυπῆσαι τῶν πολιτῶν. Λαβὼν δ' ἐξουσίαν ὥστε ποιεῖν ὅ,τι ἂν βούλωμαι, σωφρονέστερος τῶν ἰδιωτῶν ἐγενόμην · τούτων δ' ἀμφοτέρων ἐκράτησα ταύτην ἔχων τὴν ἡλικίαν, ἐν ᾗ τοὺς πλείστους ἂν εὕροιμεν πλεῖστα περὶ τὰς πράξεις ἐξαμαρτάνοντας. Καὶ ταῦτ' ἐν ἑτέροις μὲν ἴσως ἂν ὤκνουν εἰπεῖν, οὐχ ὡς οὐ φιλοτιμούμενος ἐπὶ τοῖς ἐμοί πεπραγμένοις, ἀλλ' ὡς οὐκ ἂν πιστευθεὶς ἐκ τῶν λεγομένων · ὑμεῖς δ' αὐτοί μοι μάρτυρές ἐστε πάντων τῶν εἰρημένων.

Γ1.      α) «Λαβὼν δ' ἐξουσίαν ὥστε ποιεῖν… μάρτυρές ἐστε πάντων τῶν εἰρημένων.»: Να μεταφράσετε το παραπάνω απόσπασμα στη νέα ελληνική γλώσσα.

Μονάδες 10

            β) Ποια είναι, σύμφωνα με τον Ισοκράτη, τα κριτήρια με τα οποία πρέπει να εξετάζεται αν ένας άνθρωπος είναι ενάρετος; (Μονάδες 3) Ποια γεγονότα αποδεικνύουν ότι ο ίδιος υπήρξε ενάρετος; (μονάδες 6)

Μονάδες 10

Γ2.      Να γραφούν τύποι που ζητούνται:

ἐνδεὴς                       την αιτιατική του ενικού στο θηλυκό γένος

καταλειφθεὶς           τη δοτική πληθυντικού της μετοχής στο ίδιο γένος

δίκαιον                      την ονομαστική πληθυντικού συγκριτικού βαθμού στο θηλυκό γένος 

σωφρονέστερος       το επίρρημα στον θετικό βαθμό

τῶν ἰδιωτῶν             την κλητική ενικού  

φανήσομαι               το β΄ ενικό της προστακτικής στον παθητικό αόριστο β΄

παρέσχον                  το β΄ ενικό της ευκτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή

λυπῆσαι                    το α΄ πληθυντικό της οριστικής παρατατικού στην ίδια φωνή

ἐκράτησα                  το β΄ ενικό προστακτικής στον αόριστο στην ίδια φωνή

πεπραγμένοις          το β΄ ενικό της οριστικής υπερσυντελίκου στην ίδια φωνή

Μονάδες 10

Γ3.      α) Να προσδιορίσετε τον συντακτικό ρόλο των παρακάτω λέξεων: χρημάτων,  δίκαιον, τῶν ἰδιωτῶν, πλεῖστα, ἐξαμαρτάνοντας, ἐμοί.

            Μονάδες 6

β) τοὺς πλείστους ἂν εὕροιμεν πλεῖστα περὶ τὰς πράξεις ἐξαμαρτάνοντας: Να μεταφέρετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ.

Μονάδες 4

BONUS ΑΣΚΗΣΗ!!! Να μεταφέρετε τους κλιτούς τύπους στον άλλο αριθμό:

▪         Ἐγὼ τοίνυν ἐν πᾶσι τοῖς καιροῖς φανήσομαι πεῖραν τῆς ἐμαυτοῦ φύσεως δεδωκώς.

▪         Ἐνδεὴς μέν γε χρημάτων καταλειφθεὶς οὕτω δίκαιον ἐμαυτὸν παρέσχον.

▪         Ὑμεῖς δ' αὐτοί μοι μάρτυρές ἐστε πάντων τῶν εἰρημένων

ΔΙΑΓΩΝΙΣΜΑ ΣΤΟΝ ΠΡΩΤΑΓΟΡΑ ΜΕ ΤΟ ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ ΑΞΙΟΛΟΓΗΣΗΣ

ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΑΡΧΑΙΟ ΚΕΙΜΕΝΟ: Πλάτωνος, Πρωταγόρας

Ὅτι δὲ αὐτὴν (ενν. τήν ἀρετήν) οὐ φύσει ἡγοῦνται εἶναι οὐδ’ ἀπὸ τοῦ αὐτομάτου, ἀλλὰ διδακτόν τε καὶ ἐξ ἐπιμελείας παραγίγνεσθαι ᾧ ἂν παραγίγνηται, τοῦτό σοι μετὰ τοῦτο πειράσομαι ἀποδεῖξαι. ὅσα γὰρ ἡγοῦνται ἀλλήλους κακὰ ἔχειν ἄνθρωποι φύσει ἢ τύχῃ, οὐδεὶς θυμοῦται οὐδὲ νουθετεῖ οὐδὲ διδάσκει οὐδὲ κολάζει τοὺς ταῦτα ἔχοντας, ἵνα μὴ τοιοῦτοι ὦσιν, ἀλλ’ ἐλεοῦσιν· οἷον τοὺς αἰσχροὺς ἢ σμικροὺς ἢ ἀσθενεῖς τίς οὕτως ἀνόητος ὥστε τι τούτων ἐπιχειρεῖν ποιεῖν; ταῦτα μὲν γὰρ οἶμαι ἴσασιν ὅτι φύσει τε καὶ τύχῃ τοῖς ἀνθρώποις γίγνεται, τὰ καλὰ καὶ τἀναντία τούτοις· ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς οἴονται γίγνεσθαι ἀγαθὰ ἀνθρώποις, ἐάν τις ταῦτα μὴ ἔχῃ, ἀλλὰ τἀναντία τούτων κακά, ἐπὶ τούτοις που οἵ τε θυμοὶ γίγνονται καὶ αἱ κολάσεις καὶ αἱ νουθετήσεις. ὧν ἐστιν ἓν καὶ ἡ ἀδικία καὶ ἡ ἀσέβεια καὶ συλλήβδην πᾶν τὸ ἐναντίον τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς.

Ἐνθα δὴ πᾶς παντὶ θυμοῦται καὶ νουθετεῖ, δῆλον ὅτι ὡς ἐξ ἐπιμελείας καὶ μαθήσεως κτητῆς οὔσης. Εἰ γὰρ ἐθέλεις ἐννοῆσαι τὸ κολάζειν, ὦ Σώκρατες, τοὺς ἀδικοῦντας τί ποτε δύναται, αὐτό σε διδάξει ὅτι οἵ γε ἄνθρωποι ἡγοῦνται παρασκευαστὸν εἶναι ἀρετήν. Οὐδεὶς γὰρ κολάζει τοὺς ἀδικοῦντας πρὸς τούτῳ τὸν νοῦν ἔχων καὶ τούτου ἕνεκα, ὅτι ἠδίκησεν, ὅστις μὴ ὥσπερ θηρίον ἀλογίστως τιμωρεῖται· ὁ δὲ μετὰ λόγου ἐπιχειρῶν κολάζειν οὐ τοῦ παρεληλυθότος ἕνεκα ἀδικήματος τιμωρεῖται ―οὐ γὰρ ἂν τό γε πραχθὲν ἀγένητον θείη ― ἀλλὰ τοῦ μέλλοντος χάριν, ἵνα μὴ αὖθις ἀδικήσῃ μήτε αὐτὸς οὗτος μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα.

Α1.    Να γράψετε στο φύλλο απαντήσεων την αρίθμηση των παρακάτω φράσεων και δίπλα σε κάθε αριθμό τη λέξη Σωστό, αν η φράση είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν η φράση είναι λανθασμένη, με βάση το αρχαίο κείμενο:

1. Στην πρώτη παράγραφο του αρχαίου κειμένου ο Πρωταγόρας επιχειρεί να αποδείξει την καθολικότητα της πολιτικής αρετής.

2.  Ο Πρωταγόρας αποδέχεται σε διάφορα σημεία του κειμένου ότι θα υπάρξουν άνθρωποι που δεν θα αποκτήσουν την πολιτική αρετή.

3.  Ο Πρωταγόρας δίνει παραδείγματα μόνο για τα ελαττώματα που προέρχονται από τη φύση ή την τύχη.

4.  Η επιβολή τιμωρίας αποδεικνύει, σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, το διδακτόν της πολιτικής αρετής.

5.  Τα θηρία αντιδιαστέλλονται από τους ανθρώπους στο θέμα της επιβολής τιμωρίας.

Μονάδες 10

Β1.  «Ὅτι δὲ αὐτὴν …. τὸ ἐναντίον τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς»: Ποιες κατηγορίες ελαττωμάτων έχουν οι άνθρωποι, σύμφωνα με τον Πρωταγόρα (μονάδες 2), πώς αντιμετωπίζεται στην εποχή του σοφιστή καθεμιά από τις κατηγορίες αυτές στο πλαίσιο της κοινωνικής συμβίωσης (μονάδες 4) και γιατί (μονάδες 4);

Μονάδες 10

Β2.    «Ἐνθα δὴ πᾶς παντὶ . . . μήτε ἄλλος ὁ τοῦτον ἰδὼν κολασθέντα»: Αντλώντας στοιχεία από το παραπάνω απόσπασμα, ποιος είναι ο σκοπός της ποινής σύμφωνα με τον Πρωταγόρα (Μονάδες 6) και πώς η επιβολή ποινής συνδέεται με το διδακτόν της αρετής (Μονάδες 4);

Μονάδες 10

Β3.    Με βάση το απόσπασμα «ὅσα δὲ ἐξ ἐπιμελείας καὶ ἀσκήσεως καὶ διδαχῆς …. πᾶν τὸ ἐναντίον τῆς πολιτικῆς ἀρετῆς» του πρωτότυπου κειμένου και το μεταφρασμένο απόσπασμα που ακολουθεί, να καταγράψετε τα στοιχεία που συνθέτουν και χαρακτηρίζουν την πολιτική αρετή, σύμφωνα με τον Πρωταγόρα, καθώς και τα μέσα που χρησιμοποιούνται για την απόκτησή της.

Σκέψου λοιπόν, τι από τα δύο συμβαίνει: υπάρχει ένα πράγμα στο οποίο είναι αναγκαίο να μετέχουν όλοι οι πολίτες, προκειμένου να είναι δυνατή η ύπαρξη πόλεως, ή δεν υπάρχει; (…) εάν υπάρχει λοιπόν αυτό το πράγμα στο οποίο πρέπει να μετέχουν όλοι και σύμφωνα με το οποίο πρέπει να ενεργεί κάθε άνδρας ξεχωριστά σε περίπτωση που θέλει να μάθει ή να πράξει κάτι, και σε καμιά περίπτωση χωρίς αυτό · και εάν, σε περίπτωση που κάποιος δεν μετέχει σ’ αυτό, είτε παιδί είναι, είτε άνδρας είτε γυναίκα, πρέπει να τον διδάσκουμε και να τον τιμωρούμε, μέχρι που, με την τιμωρία, να βελτιωθεί · και εάν, σε διαφορετική περίπτωση, πρέπει να εκδιώκουμε από την πόλη ή να σκοτώνουμε ως ανίατο όποιον δεν υπακούει σε αυτό το πράγμα ακόμα και μετά τη διδασκαλία, ακόμα και μετά την τιμωρία · εάν λοιπόν έτσι έχουν τα πράγματα, και εάν, παρόλο που αυτή είναι η φύση των πραγμάτων, οι αγαθοί άνδρες, ενώ μορφώνουν τους γιους τους σε όλα τα άλλα, αυτό δεν τους το διδάσκουν, τότε σκέψου τι περίεργα πλάσματα είναι αυτοί οι αγαθοί άνδρες!

Μονάδες 10

Β4.     Να γράψετε στο τετράδιό σας τον αριθμό (1,2,3,4,5) της στήλης Α΄ και δίπλα σε κάθε αριθμό το γράμμα που αντιστοιχεί από τη στήλη Β΄ :

Στήλη Α                                                                    Στήλη Β

1. Ο Σωκράτης θα μπορούσε να χαρακτηριστεί	α) άθεος και είρωνας.
	β) είρωνας αλλά χωρίς να είναι άθεος.
	γ) όμοιος με τους σοφιστές, αφού η αμφισβήτησή του κατέληγε στην άρνηση.

2. Οι κατήγοροι του Σωκράτη ήταν	α) ο ποιητής Μέλητος, ο ρήτορας Άνυτος και ο βυρσοδέψης Λύκων.
	β) ο ποιητής Μέλητος, ο ρήτορας Άνυτος και ο γνωστός πολιτικός Λύκων.
	γ) ο ποιητής Μέλητος, ο βυρσοδέψης Άνυτος και ο ρήτορας Λύκων.

3. Ο Πρωταγόρας παρουσιάζεται από τον Πλάτωνα ως	α) μανιακός με τους ορισμούς των εννοιών.
	β) μεγαλόστομος και ρητορικός.
	γ) αλαζονικός και γεμάτος αυτοπεποίθηση.

4. Το τρίτο ταξίδι του Πλάτωνα στη Σικελία έληξε	α) με την εκδίωξη κακήν κακώς του Πλάτωνα.
	β) με τη θλιβερή εμπλοκή διάφορων Ακαδημεικών στην εμφύλια διαμάχη μεταξύ του Δίωνα και του Διονύσιου.
	γ) με την πώληση του Πλάτωνα ως δούλου στην Αίγινα.

5. Ο μύθος ως σοφιστική μέθοδος	α) δεν απορρίπτεται εντελώς από τον Πλάτωνα.
	β) χρησιμοποιήθηκε από τον Πλάτωνα ως αυτόνομος τρόπος, για να οδηγηθεί ο άνθρωπος στην γνώση.
	γ) είναι μέθοδος πειθούς, όχι μέθοδος κατάκτησης της αλήθειας.

Μονάδες 10

Β5.    α) Να βρείτε στο αρχαίο κείμενο μία ετυμολογικά συγγενή λέξη για καθεμιά από τις παρακάτω λέξεις: ανιστόρητος, γνήσιος, λήμμα, συνέντευξη, άρτιος.

β) Να μεταφέρετε τους αριθμούς της τρίτης στήλης στο τετράδιό σας και δίπλα σε κάθε αριθμό να γράψετε τη λέξη της αρχαίας ελληνικής που σχηματίσατε:  

ρηματικοί τύποι	κατάληξη	ομόρριζα – παράγωγα ουσιαστικά
ἡγοῦνται	-μών	1.
ὦσιν	-ία	2.
θείη	-σις	3.
ἔχοντας	-μα	4.
γίγνεται	-εύς	5.

Μονάδες 10

ΕΥΧΟΜΑΙ  ΕΠΙΤΥΧΙΑ!