Σελίδες

Τρίτη 14 Μαΐου 2019

ΛΑΤΙΝΙΚΑ ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ ΓΙΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥΣ (ΚΑΙ ΑΡΡΩΣΤΑ ΜΥΑΛΑ!!!)

ΕΠΑΝΑΛΗΠΤΙΚΕΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
ΓΙΑ ΠΡΟΧΩΡΗΜΕΝΟΥΣ
ΚΑΙ ΤΕΡΜΑ ΑΡΡΩΣΤΑ ΜΥΑΛΑ…

1.     Quodsi forte, ut fit plerumque, ceciderunt, tum intellegitur, quam fuerint inopes amicorum.

Να κάνετε όλες τις απαραίτητες μετατροπές, ώστε η πλάγια ερωτηματική να δηλώνει
α) το σύγχρονο στο παρόν
β) το υστερόχρονο στο παρόν.


2.     Tum intellexi quos fidos amicos habuissem.

Να κάνετε όλες τις απαραίτητες μετατροπές, ώστε η πλάγια ερωτηματική να δηλώνει
α) το σύγχρονο στο παρελθόν
β) το υστερόχρονο στο παρελθόν.


3.     Tandem puella, longa mora standi fessa, rogavit materteram, ut sibi paulisper loco cederet.

Να αντικαταστήσετε το rogavit με τον αντίστοιχο τύπο του ενεστώτα, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές.


4.     Tum cuidam ex equitibus Gallis persuadet ut ad Ciceronem epistulam deferat.

Να αντικαταστήσετε το persuadet με τον αντίστοιχο τύπο του υπερσυντελίκου, κάνοντας τις απαραίτητες αλλαγές. 


5.     Is cum aliquando castris abiret, edixit ut omnes pugna abstinerent.

Να ξαναγράψετε την υπογραμμισμένη δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγοντάς την με τον dum και δικαιολογώντας την απάντησή σας. 

6.     Quod ut praedones animadverterunt, ianuae appropinquaverunt.

Να ξαναγράψετε την υπογραμμισμένη πρόταση με τέτοιο τρόπο, ώστε να αποδίδεται μια σχέση αιτίου – αιτιατού ανάμεσα στην κύρια και τη δευτερεύουσα πρόταση.


7.     Caecilia, uxor Metelli, dum more prisco omen nuptiale petit filiae sororis, ipsa fecit omen.

Να ξαναγράψετε την υπογραμμισμένη δευτερεύουσα επιρρηματική χρονική πρόταση, εισάγοντάς την με τον cum τον ιστορικό ή διηγηματικό και δικαιολογώντας την απάντησή σας. 

8.     Vinum a mercatoribus ad se importari non sinunt, quod ea re, ut arbitrantur, remollescunt homines atque effeminantur.

Να ξαναγράψετε τις αιτιολογικές προτάσεις που υπάρχουν στο απόσπασμα, ώστε η αιτιολογία να είναι το αποτέλεσμα εσωτερικής λογικής διεργασίας.


9.     Tum Scipio, cum se ipsum captum venisse eos existimasset, praesidium domesticorum in tecto conlocavit.

Να ξαναγράψετε την αιτιολογική πρόταση που υπάρχει στο απόσπασμα, ώστε η αιτιολογία να είναι αντικειμενικά αποδεκτή.


10.            Cum ante vestibulum dona posuissent,  quae homines deis immortalibus consecrare solent, domum reverterunt.

Να δηλώσετε το προτερόχρονο με ισοδύναμο τρόπο.
  
11.            Nam cum ad eum magnum pondus auri publice missum attulissent, ut eo uteretur.

α) Να κάνετε τις απαραίτητες αλλαγές στην υπογραμμισμένη δευτερεύουσα πρόταση, ώστε να δηλώνει άρνηση (αποφατική).
β) Αν μετά το ut υπήρχε το επίρρημα facilius πώς θα εισαγόταν η δευτερεύουσα;



12.            Silius animum tenerum habebat.

Να μετατρέψετε την παραπάνω πρόταση σε ευθεία ερώτηση ολικής άγνοιας με όλους τους δυνατούς τρόπους.


13.            Caesar propter frumenti inopiam legiones in hibernis multis conlocat. Ex quibus quattuor in Nerviis hiemare iubet.

Να δηλωθεί η υπογραμμισμένη φράση με ισοδύναμο τρόπο.


14.            Sed consul, cum in castra revertisset, adulescentem, cuius opera hostes fugati erant, morte multavit.

Να δηλωθεί η υπογραμμισμένη φράση με ισοδύναμο τρόπο.


15.            Paucis post diebus res ipsa fidem somnii confirmavit.

Να δηλωθεί η υπογραμμισμένη φράση με ισοδύναμο τρόπο.


16. In agro Falerno Hannibal ex insidiis Fabii Maximi se expedivit ... Carthaginienses eum in Africam revocaverunt.

Να αντικαταστήσετε τους εμπρόθετους προσδιορισμους του τόπου με τις ακόλουθες λέξεις, ώστε να δηλώνεται η ίδια τοπική σχέση: Italia, domus, Tarentum, Roma, Carthago, Athenae, Asia, Neapolis.

17.       Germani equestribus proeliis saepe ex equis desiliunt ac pedibus proeliantur.

Να δηλώσετε απαγόρευση με όλους τους δυνατούς τρόπους, απευθυνόμενοι στους Γερμανούς.

18.            Sulpicius Gallus legatus Luci Aemili Pauli erat. Εxercitus fiduciam amiserat.

Να συμπτύξετε τις δύο προτάσεις, αφού αντικαταστήσετε την υπογραμμισμένη πρόταση με ιδιόμορφη αφαιρετική απόλυτη.

19.            Vim hostium cavere debetis.

Να ξαναγράψετε τη φράση αντικαθιστώντας το debeo +  τελικό απαρέμφατο με την παθητική περιφραστική συζυγία και να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο.

20.            Domesticos praedones animadvertere debuerunt.

Να τρέψετε την ενεργητική σύνταξη σε παθητική μετατρέποντας το debeo και απαρέμφατο σε παθητική περιφραστική συζυγία και να δηλώσετε το ποιητικό αίτιο. 

21.            qui spem Catilinae mollibus sententiis aluerunt coniurationemque nascentem … confirmaverunt.

Να ξαναγράψετε την περίοδο συμπτύσσοντας την πρώτη πρόταση σε μετοχή που να δηλώνει το προτερόχρονο.


22.            Silius animum tenerum habebat. Gloriae Vergili studebat ingeniumque eius fovebat. Eum ut puer magistrum honorabat. Monumentum eius, quod Neapoli iacebat, pro templo habebat.

Να αντικαταστήσετε τις υπογραμμισμένες αντωνυμίες με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus, sua, suum και να δηλώσετε τη διαφορά στη σημασία.

23.            Claudius quinquagesimo anno aetātis suae imperium cēpit mirabili quodam casu. (…) Discurrens miles pedes eius animadvertit.

Να αντικαταστήσετε την υπογραμμισμένη αντωνυμία με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus, sua, suum και να δηλώσετε τη διαφορά στη σημασία.

24.            Existimavit ad se venire hominem ingentis magnitudunis et facie squalida, similem effigiei mortui. Quem simul aspexit Cassius, timorem concepit nomenque eius audire cupivit.

Να αντικαταστήσετε την υπογραμμισμένη αντωνυμία με τον κατάλληλο τύπο της αντωνυμίας suus, sua, suum και να δηλώσετε τη διαφορά στη σημασία.

25.            coniurationem nascentem confirmaverunt

Να αναλύσετε τη μετοχή σε
α) αναφορική πρόταση
β) χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον χρονικό σύνδεσμο dum
γ) χρονική πρόταση εισαγόμενη με τον ιστορικό ή διηγηματικό cum.


26.            Bello Latino T. Manlius consul nobili genere natus exercitui Romanorum praefuit.

Να αντικαταστήσετε την υπογραμμισμένη φράση, ώστε να δηλώνεται χρονική διάρκεια.

27.            Cato attulit ficum praecocem.

Να μετατρέψετε τον επιθετικό προσδιορισμό σε δευτερεύουσα πρόταση.


28.            Accius, qui multo minor natu erat, tragoediam suam, cui « Atreus » nomen est, ei desideranti legit.

Ποιο είναι το αντώνυμο;

29.            « Ita est » inquit Accius « ut dicis ; neque id me sane paenitet ; meliora enim fore spero, quae deinceps scribam.


Ενισχύστε τον συγκριτικό βαθμό! 

ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ 2019 ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

Διδαγμνο κεμενο:
ριστοτέλους Πολιτικά

Τῷ περὶ πολιτείας ἐπισκοποῦντι, καὶ τίς ἑκάστη καὶ ποία τις, σχεδὸν πρώτη σκέψις περὶ πόλεως ἰδεῖν, τί ποτέ ἐστιν ἡ πόλις. Νῦν γὰρ ἀμφισβητοῦσιν, οἱ μὲν φάσκοντες τὴν πόλιν πεπραχέναι τὴν πρᾶξιν, οἱ δ’ οὐ τὴν πόλιν ἀλλὰ τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον · τοῦ δὲ πολιτικοῦ καὶ τοῦ νομοθέτου πᾶσαν ὁρῶμεν τὴν πραγματείαν οὖσαν περὶ πόλιν, ἡ δὲ πολιτεία τῶν τὴν πόλιν οἰκούντων ἐστὶ τάξις τις. Ἐπεὶ δ’ ἡ πόλις τῶν συγκειμένων, καθάπερ ἄλλο τι τῶν ὅλων μὲν συνεστώτων δ’ ἐκ πολλῶν μορίων, δῆλον ὅτι πρότερον ὁ πολίτης ζητητέος· ἡ γὰρ πόλις πολιτῶν τι πλῆθός ἐστιν. Ὥστε τίνα χρὴ καλεῖν πολίτην καὶ τίς ὁ πολίτης ἐστὶ σκεπτέον. Καὶ γὰρ ὁ πολίτης ἀμφισβητεῖται πολλάκις· οὐ γὰρ τὸν αὐτὸν ὁμολογοῦσι πάντες εἶναι πολίτην· ἔστι γάρ τις ὃς ἐν δημοκρατίᾳ πολίτης ὢν ἐν ὀλιγαρχίᾳ πολλάκις οὐκ ἔστι πολίτης.

Ὁ δὲ πολίτης οὐ τῷ οἰκεῖν που πολίτης ἐστίν (καὶ γὰρ μέτοικοι καὶ δοῦλοι κοινωνοῦσι τῆς οἰκήσεως), οὐδ’ οἱ τῶν δικαίων μετέχοντες οὕτως ὥστε καὶ δίκην ὑπέχειν καὶ δικάζεσθαι (τοῦτο γὰρ ὑπάρχει καὶ τοῖς ἀπὸ συμβόλων κοινωνοῦσιν) … πολίτης δ’ ἁπλῶς οὐδενὶ τῶν ἄλλων ὁρίζεται μᾶλλον ἢ τῷ μετέχειν κρίσεως καὶ ἀρχῆς. …..Τίς μὲν οὖν ἐστιν ὁ πολίτης, ἐκ τούτων φανερόν· ᾧ γὰρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς, πολίτην ἤδη λέγομεν εἶναι ταύτης τῆς πόλεως, πόλιν δὲ τὸ τῶν τοιούτων πλῆθος ἱκανὸν πρὸς αὐτάρκειαν ζωῆς, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν.
  
Α1. Σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, πρέπει να εξετάσουμε «τίνα χρὴ καλεῖν πολίτην καὶ τίς ὁ πολίτης ἐστὶ» για δύο λόγους. Ποιοι είναι αυτοί οι λόγοι;
Μονάδες 10 
Β1.     «Νῦν γὰρ ἀμφισβητοῦσιν, οἱ μὲν φάσκοντες τὴν πόλιν πεπραχέναι τὴν πρᾶξιν, οἱ δ’ οὐ τὴν πόλιν ἀλλὰ τὴν ὀλιγαρχίαν ἢ τὸν τύραννον»: Ποια είναι η διχογνωμία την οποία επισημαίνει ο φιλόσοφος και ποιο ιστορικό παράδειγμα φαίνεται να έχει υπόψη του, εκφράζοντας αυτές τις απόψεις;
Μονάδες 10
Β2. Ποια είναι τα κριτήρια που, σύμφωνα με τον Αριστοτέλη, δεν αποδεικνύουν ότι κάποιος είναι πολίτης μιας πόλης και πώς τεκμηριώνει τις απόψεις του;
Μονάδες 10
Β3. Λαμβάνοντας υπόψη το απόσπασμα από το αρχαίο κείμενο «ᾧ γὰρ ἐξουσία κοινωνεῖν ἀρχῆς βουλευτικῆς καὶ κριτικῆς, πολίτην ἤδη λέγομεν εἶναι ταύτης τῆς πόλεως, πόλιν δὲ τὸ τῶν τοιούτων πλῆθος ἱκανὸν πρὸς αὐτάρκειαν ζωῆς, ὡς ἁπλῶς εἰπεῖν» και το παρακάτω μεταφρασμένο κείμενο, να προσδιορίσετε τα χαρακτηριστικά του όρου «πόλις», σύμφωνα με τον Αριστοτέλη.


Η κοινωνική οντότητα που προήλθε από τη συνένωση περισσότερων χωριών είναι η πόλη, μια κοινωνική οντότητα τέλεια, που μπορούμε να πούμε ότι πέτυχε τελικά την ύψιστη αυτάρκεια · συγκροτήθηκε για να διασφαλίζει τη ζωή, στην πραγματικότητα όμως υπάρχει για να εξασφαλίζει την καλή ζωή. Η πόλη, επομένως, είναι κάτι που ήρθε στην ύπαρξη εκ φύσεως, όπως ακριβώς και οι πρώτες κοινωνικές οντότητες, αφού αυτή είναι το τέλος εκείνων.
Μονάδες 10
Β4. Να χαρακτηρίσετε καθεμιά από τις παρακάτω φράσεις «Σωστή» ή «Λανθασμένη», ανάλογα με τις πληροφορίες που δίνει το βιβλίο σας στην Εισαγωγή στα Πολιτικά.

1. Η απόκτηση των αρετών δεν είναι αποκλειστικά προσωπική υπόθεση, αλλά αφορά και την πόλη.
2.   Στα Ηθικά Νικομάχεια δεν περιλαμβάνονται θέματα παιδείας και εκπαίδευσης.
3. Η πόλις είναι κοινότητα που την αποτελούν κυβερνώντες και κυβερνώμενοι.
4. Η αρχαία ελληνική λέξη πόλις έχει διαφορετική σημασία από τη νεοελληνική λέξη κράτος.
5. Η ευδαιμονία δεν μπορεί να επιτευχθεί χωρίς την αυτάρκεια.
Μονάδες 10
 Β5.    α) Να αντιγράψετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω λέξεις και δίπλα στην καθεμία να καταγράψετε από το παραπάνω διδαγμένο αρχαίο κείμενο μία (1) ετυμολογικά συγγενή λέξη: εγκρατής, κειμήλιο, άφιξη, βωμός, κλήση, απόρρητος.
         β) νομοθέτου, κοινωνοῦσι, συμβόλων, αὐτάρκειαν: Δύο από τις παραπάνω λέξεις χρησιμοποιούνται σήμερα με διαφορετική σημασία από αυτή που έχουν στο αρχαίο κείμενο. Αφού τις εντοπίσετε, να σχηματίσετε μία πρόταση για κάθε μία, ώστε να φαίνεται η σημερινή τους σημασία.
Μονάδες 10

Γ. Αδίδακτο κεμενο:
Λυκούργος, Κατ Λεωκράτους, 112-113

Το παρακάτω απόσπασμα αναφέρεται στην άδικη φυλάκιση του Απολλόδωρου και του Θρασύβουλου
και στην απόφαση της εκκλησίας του δήμου για την τύχη του νεκρού Φρυνίχου.

112           Φρυνίχου γὰρ ἀποσφαγέντος νύκτωρ παρὰ τὴν κρήνην τὴν ἐν τοῖς οἰσύοις ὑπὸ Ἀπολλοδώρου καὶ Θρασυβούλου, καὶ τούτων ληφθέντων καὶ εἰς τὸ δεσμωτήριον ἀποτεθέντων ὑπὸ τῶν τοῦ Φρυνίχου φίλων, αἰσθόμενος ὁ δῆμος τὸ γεγονὸς τούς τε εἰρχθέντας ἐξήγαγε, καὶ βασάνων γενομένων τὸ πρᾶγμα ἀνέκρινε, καὶ ζητῶν εὗρε τὸν μὲν Φρύνιχον προδιδόντα τὴν πόλιν, τοὺς δ’ ἀποκτείναντας αὐτὸν ἀδίκως εἰρχθέντας.
113           Καὶ ψηφίζεται ὁ δῆμος, Κριτίου εἰπόντος, τὸν μὲν νεκρόν κρίνειν προδοσίας, καί ἂν δόξῃ προδότης ὢν ἐν τῇ χώρα τεθάφθαι, τά γε ὀστᾶ αὐτοῦ ἀνορύξαι καὶ ἐξορίσαι ἔξω τῆς Ἀττικῆς, ὅπως μηδὲ τὰ ὀστᾶ τοῦ τὴν χώραν καὶ τὴν πόλιν προδιδόντος εὑρίσκηται ἐν τῇ χώρᾳ.

τὰ οἴσυα = τόπος κατάφυτος από ιτιές
τούς εἰρχθέντας = τους φυλακισμένους

 Γ1Να μεταφράσετε την παράγραφο 113 στα νέα ελληνικά.
Μονάδες 10
Γ2.  Ποιες ήταν οι ενέργειες του Θρασύβουλου και του Απολλόδωρου και ποια η τύχη τους, σύμφωνα με τα δεδομένα της παραγράφου 112; 
Μονάδες 10
Γ3.  α) τὴν κρήνην, τούτων, ὁ δῆμος, προδότης: Να μεταφέρετε τις παραπάνω λέξεις στην ονομαστική του πληθυντικού (για την αντωνυμία να διατηρήσετε το γένος της)
Μονάδες 4
          β) Να γραφούν οι τύποι που ζητούνται:
ληφθέντων   τον ίδιο τύπο στον παρακείμενο στην ίδια φωνή
αἰσθόμενος              το απαρέμφατο στον ίδιο χρόνο
ἐξήγαγε                    το α΄ πληθυντικό ευκτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή
ἀνέκρινε                   το β΄ ενικό προστακτικής αορίστου στην ίδια φωνή
ψηφίζεται                 το γ΄ ενικό της οριστικής παρακειμένου στην ίδια φωνή
ἐξορίσαι                    τον ίδιο τύπο στον μέλλοντα στην ίδια φωνή
Μονάδες 6
Γ4α) βασάνων, προδιδόντα, κρίνειν, προδότης, τῆς Ἀττικῆς, τὰ ὀστᾶ: Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των παραπάνω λέξεων.
Μονάδες 6
         β) ὅπως μηδὲ τὰ ὀστᾶ τοῦ τὴν χώραν καὶ τὴν πόλιν προδιδόντος εὑρίσκηται ἐν τῇ χώρᾳ: Να αναγνωρίσετε το είδος της πρότασης (μονάδα 1) και τον συντακτικό της ρόλο (μονάδα 1) και να αιτιολογήσετε τον τρόπο εκφοράς της (μονάδες 2). 
Μονάδες 4


ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ ΑΡΧΑΙΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ (ΝΕΟ ΣΥΣΤΗΜΑ)

2Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ
ΤΕΛΙΚΗ ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ
ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ

1. ΔΙΔΑΓΜΕΝΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 
ριστοτέλους, θικά Νικομάχεια

Ἐν παντὶ δὴ συνεχεῖ καὶ διαιρετῷ ἔστι λαβεῖν τὸ μὲν πλεῖον τὸ δ’ ἔλαττον τὸ δ’ ἴσον, καὶ ταῦτα ἢ κατ’ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἢ πρὸς ἡμᾶς. Λέγω δὲ τοῦ μὲν πράγματος μέσον τὸ ἴσον ἀπέχον ἀφ’ ἑκατέρου τῶν ἄκρων, ὅπερ ἐστὶν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ πᾶσιν, πρὸς ἡμᾶς δὲ ὃ μήτε πλεονάζει μήτε ἐλλείπει· τοῦτο δ’ οὐχ ἕν, οὐδὲ ταὐτὸν πᾶσιν. Οἷον εἰ τὰ δέκα πολλὰ τὰ δὲ δύο ὀλίγα, τὰ ἓξ μέσα λαμβάνουσι κατὰ τὸ πρᾶγμα· ἴσῳ γὰρ ὑπερέχει τε καὶ ὑπερέχεται· τοῦτο δὲ μέσον ἐστὶ κατὰ τὴν ἀριθμητικὴν ἀναλογίαν. Τὸ δὲ πρὸς ἡμᾶς οὐχ οὕτω ληπτέον· οὐ γὰρ εἴ τῳ δέκα μναῖ φαγεῖν πολὺ δύο δὲ ὀλίγον, ὁ ἀλείπτης ἓξ μνᾶς προστάξει· ἔστι γὰρ ἴσως καὶ τοῦτο πολὺ τῷ ληψομένῳ ἢ ὀλίγον· Μίλωνι μὲν γὰρ ὀλίγον, τῷ δὲ ἀρχομένῳ τῶν γυμνασίων πολύ. Ὁμοίως ἐπὶ δρόμου καὶ  πάλης. Οὕτω δὴ πᾶς ἐπιστήμων τὴν ὑπερβολὴν μὲν καὶ τὴν ἔλλειψιν φεύγει, τὸ δὲ μέσον ζητεῖ καὶ τοῦθ’ αἱρεῖται, μέσον δὲ οὐ τὸ τοῦ πράγματος ἀλλὰ τὸ πρὸς ἡμᾶς.

Εἰ δὴ πᾶσα ἐπιστήμη οὕτω τὸ ἔργον εὖ ἐπιτελεῖ, πρὸς τὸ μέσον βλέπουσα καὶ εἰς τοῦτο ἄγουσα τὰ ἔργα (ὅθεν εἰώθασιν ἐπιλέγειν τοῖς εὖ ἔχουσιν ἔργοις ὅτι οὔτ’ ἀφελεῖν ἔστιν οὔτε προσθεῖναι, ὡς τῆς μὲν ὑπερβολῆς καὶ τῆς ἐλλείψεως φθειρούσης τὸ εὖ, τῆς δὲ μεσότητος σῳζούσης, οἱ δ’ ἀγαθοὶ τεχνῖται, ὡς λέγομεν, πρὸς τοῦτο βλέποντες ἐργάζονται)· ἡ δ’ ἀρετὴ πάσης τέχνης ἀκριβεστέρα καὶ ἀμείνων ἐστὶν ὥσπερ καὶ ἡ φύσις, τοῦ μέσου ἂν εἴη στοχαστική. Λέγω δὲ τὴν ἠθικήν· αὕτη γάρ ἐστι περὶ πάθη καὶ πράξεις, ἐν δὲ τούτοις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον.


Ερωτήσεις:

Α1.      Ἐν παντὶ δὴ συνεχεῖ καὶ διαιρετῷ ἔστι λαβεῖν τὸ μὲν πλεῖον τὸ δ’ ἔλαττον τὸ δ’ ἴσον, καὶ ταῦτα ἢ κατ’ αὐτὸ τὸ πρᾶγμα ἢ πρὸς ἡμᾶς. Λέγω δὲ τοῦ μὲν πράγματος μέσον τὸ ἴσον ἀπέχον ἀφ’ ἑκατέρου τῶν ἄκρων, ὅπερ ἐστὶν ἓν καὶ τὸ αὐτὸ πᾶσιν, πρὸς ἡμᾶς δὲ ὃ μήτε πλεονάζει μήτε ἐλλείπει· τοῦτο δ’ οὐχ ἕν, οὐδὲ ταὐτὸν πᾶσιν.
           
            Με βάση το παραπάνω απόσπασμα, να απαντήσετε στις εξής ερωτήσεις:
            α) Ποια κριτήρια θέτει ο Αριστοτέλης για τον ορισμό της μεσότητας;
            β) Ποια χαρακτηριστικά διακρίνει ο Αριστοτέλης στο κάθε είδος μεσότητας;
Μονδες 10
Β1.      Λαμβάνοντας στοιχεία από το δεύτερο απόσπασμα, να εξηγήσετε πώς συσχετίζει ο Αριστοτέλης τις έννοιες ἐπιστήμη (τέχνη) - ἀρετή – φύσις. Ποιες ομοιότητες και ποιες διαφορές εντοπίζει και με ποια σειρά τις ιεραρχεί; 
Μονδες 10
Β2.      Έχει διαπιστωθεί από όλους τους μελετητές του Αριστοτέλη ότι ως φιλόσοφος έχει δύο βασικά χαρακτηριστικά: α) παραθέτει παραδείγματα, προκειμένου να αποσαφηνίσει νέες έννοιες και β) είναι διαλλακτικός, μετριοπαθής και χωρίς διάθεση δογματισμού.
Να τεκμηριώσετε τα παραπάνω χαρακτηριστικά του Αριστοτέλη ως φιλοσόφου με στοιχεία από το αρχαίο κείμενο που σας δόθηκε.
  Μονδες 10
 Β3.      Να γράψετε στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε καθεμιά από τις παρακάτω θέσεις, τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη:
α.         Η πρώτη γνωριμία του Πλάτωνα με τον Αριστοτέλη έγινε το 365 π.Χ.
β.         Ο Ξενοκράτης υπήρξε συνάδερφος του Αριστοτέλη στην Ακαδημία και μετέπειτα διευθυντής της Ακαδημίας.
γ.         Η συγγραφή των Ηθικών Νικομαχείων εντάσσεται στη δεύτερη παραμονή του Αριστοτέλη στην Αθήνα.
δ.         Η φράση «εὐδαιμονίη ψυχῆς καί κακοδαιμονίη» ανήκει στον Ηράκλειτο. 
ε.         Κατά τον Αριστοτέλη η ευδαιμονία του ανθρώπου είναι μια κατάσταση της ψυχής.
Μονάδες 10
 Β4.      α) τὸ πλεῖον, πλεονάζει, πολὺ, ἀφελεῖν: Να αντιγράψετε στο τετράδιό σας τις παραπάνω λέξεις και δίπλα στην καθεμία να γράψετε από το αρχαίο κείμενο που σας δόθηκε το αντώνυμό της. 
Μονάδες 4
β) Στο αρχαίο κείμενο υπογραμμίζονται έξι λέξεις (προστάξει, φεύγει, ἐπιτελεῖ, ἐπιλέγειν, ἐργάζονται, στοχαστική). Να γράψετε στο τετράδιό σας ποιες από αυτές χρησιμοποιούνται στις μέρες μας με διαφορετική σημασία από αυτή που έχουν στο αρχαίο κείμενο και στη συνέχεια με καθεμία αυτές που σημειώσατε στο τετράδιό σας να σχηματίσετε μία πρόταση στα νέα ελληνικά, ώστε να φαίνεται η διαφορετική σημασία της κάθε λέξης.
Μονάδες 6
Β5.      ἡ δ’ ἀρετὴ … τοῦ μέσου ἂν εἴη στοχαστική. Λέγω δὲ τὴν ἠθικήν· αὕτη γάρ ἐστι περὶ πάθη καὶ πράξεις, ἐν δὲ τούτοις ἔστιν ὑπερβολὴ καὶ ἔλλειψις καὶ τὸ μέσον: Στο  παραπάνω απόσπασμα ο Αριστοτέλης θέτει το θεωρητικό πλαίσιο μέσα στο οποίο εντάσσεται η ηθική αρετή ως μεσότητα. Αφού το παρουσιάσετε, να εξηγήσετε πώς εφαρμόζεται στις ηθικές αρετές που περιγράφονται στο παρακάτω μεταφρασμένο κείμενο:

Το ίδιο λοιπόν συμβαίνει και με τις ηθικές αρετές: κάνοντας, δηλαδή, αυτά που κάνουμε στην καθημερινή μας συνάφεια με τους άλλους ανθρώπους άλλοι γινόμαστε δίκαιοι και άλλοι άδικοι·  ενώ, κάνοντας όσα έχουν μέσα τους το στοιχείο του φόβου και συνηθίζοντας να αισθανόμαστε φόβο ή θάρρος, άλλοι γινόμαστε ανδρείοι και άλλοι δειλοί.  Το ίδιο ακριβώς συμβαίνει και σε σχέση με τις επιθυμίες και σε σχέση με την οργή: άλλοι δηλαδή γίνονται εγκρατείς και πράοι και άλλοι ακόλαστοι και οργίλοι, οι πρώτοι με το να συμπεριφέρονται έτσι στις περιστάσεις αυτές και οι άλλοι με τον αντίθετο τρόπο.
Αριστοτέλους, Ηθικά Νικομάχεια

Μονάδες 10
2. ΑΔΙΔΑΚΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ
Ασχίνης Κατά Τιμάρχου 182 – 183
Ο Αισχίνης καταγράφει τον αυστηρό τρόπο με τον οποίο οι Αθηναίοι αντιμετώπιζαν τη γυναίκα
που δεν διαφύλαττε την ηθική αρετή της τότε εποχής.

[182] να δ μ δοκ Λακεδαιμονους θεραπεειν, κα τν μετρων προγνων μνησθσομαι. οτω γρ σαν πρς τς ασχνας χαλεποί οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι, κα περ πλεστου τν τκνων τν σωφροσνην ποιοντο, στ’ νρ ες τν πολιτν, ερν τν αυτο θυγατρα διεφθαρμνην, κα τν λικαν ο καλς διαφυλξασαν μχρι γμου, γκατκοδμησεν ατν μεθ’ ππου ες ρημον οκαν, φ’ ο προδλως μελλεν πολεσθαι συγκαθειργμνη. κα τι κα νν τς οκας τατης στηκε τ οκπεδα ν τ μετρ στει, κα τπος οτος καλεται παρ’ ππον κα κρην. 
[183] Ὁ δ Σλων  τν νομοθετν νδοξτατος γγραφεν ρχαως κα σεμνς περ τς τν γυναικν εκοσμας. τν γρ γυνακα φ’ ν λ μοιχς, οκ ἐᾷ κοσμεσθαι, οδ ες τ δημοτελ ερ εσιναι, να μ τς ναμαρττους τν γυναικν ναμειγνυμνη διαφθερ· ἐὰν δ’ εσίῃ κοσμται, τν ντυχντα κελεει καταρρηγνναι τ μτια κα τν κσμον φαιρεσθαι κα τπτειν, εργμενον θαντου κα το νπηρον ποισαι, τιμν τν τοιατην γυνακα κα τν βον βωτον ατ κατασκευζων. 

Λεξιλόγιο
·         θεραπεύω: κολακεύω, υπηρετώ
·         συγκαθειργμνη: φυλακισμένη
·         παρ’ ππον κα κρην: τόπος του κοριτσιού και του αλόγου

Ερωτήσεις:
Γ1.      α. Να μεταφρασθεί στα νέα ελληνικά το απόσπασμα «να δ μ δοκ…. πολεσθαι συγκαθειργμνη.»
Μονάδες 10
β. Τι προέβλεπε η νομοθεσία του Σόλωνα «περ τς τν γυναικν εκοσμας»;  
Μονάδες 10
 Γ2.      α. Να εντοπίσετε στο αδίδακτο κείμενο τρία (3) διαφορετικά ουσιαστικά της γ΄ κλίσης και να τα μεταφέρετε στην κλητική του ενικού. Επίσης, να γράψετε τον θετικό βαθμό του επιρρήματος των παρακάτω επιθέτων: πλείστου, ὁ ἐνδοξότατος.
Μονάδες 5
β. Να μεταφέρετε τους υπογραμμισμένους τύπους στον ενεστώτα (στην ίδια φωνή):
1.      στ’ νρ ες τν πολιτν, ερν τν αυτο θυγατρα διεφθαρμνην, κα τν λικαν ο καλς διαφυλξασαν μχρι γμου, γκατκοδμησεν ατν
2.      κα τι κα νν τς οκας τατης στηκε τ οκπεδα
Μονάδες 5
Γ3.  α. Να αναγνωριστούν συντακτικά οι όροι: Λακεδαιμονους, διεφθαρμνην, τ οκπεδα, τν νομοθετν, βωτον.
Μονάδες 5
β.  Οτω γρ σαν πρς τς ασχνας χαλεποί οἱ ἡμέτεροι πρόγονοι: Να μεταφερθεί η παραπάνω πρόταση στον πλάγιο λόγο με όλους τους δυνατούς τρόπους με εξάρτηση από τη φράση:  ήτωρ λεξεν….
Μονάδες 5