2Ο ΓΕΝΙΚΟ ΛΥΚΕΙΟ ΣΤΑΥΡΟΥΠΟΛΗΣ
ΜΑΘΗΜΑ: ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΓΛΩΣΣΑ
ΘΕΜΑΤΑ
ΚΕΙΜΕΝΟ:
[...] Μας δίνει αλήθεια ο κόσμος αυτός των πάμπολλων αντικειμένων που
αγοράζουμε για μας ή χαρίζουμε στους άλλους ή χαρίζουν εκείνοι σε μας μια πλουσιότερη
αίσθηση ζωής; Γίνεται η ζωή μας ανθρωπινότερη και ουσιαστικότερη; Έχουμε ποτέ
σκεφτεί μέχρι ποιου σημείου έχουμε πάψει να ελέγχουμε τη ζωή μας και να τη
διαμορφώνουμε ανάλογα με τις πραγματικές ανάγκες κι επιθυμίες μας;
Ο σημερινός άνθρωπος και ιδιαίτερα ο πνευματικά αδιάπλαστος άνθρωπος
βρίσκεται κάτω από μια ψυχολογική πίεση που προκαλεί το προβαλλόμενο - με
χίλιους τρόπους κι από χίλια δυο κανάλια - όραμα της καταναλωτικής «ευτυχίας».
Ο άνθρωπος μαθαίνει να ψάχνει γύρω του, δεν ψάχνει μέσα του για να βρει το λόγο
της ύπαρξής του και το νόημα της ζωής του. Το αδιάκοπο αυτό κυνήγι του
φευγαλέου οράματος μιας τελείωσης μέσα από την απόκτηση αγαθών και την
κατανάλωση έχει ανυπολόγιστες επιπτώσεις.
Καταρχάς, ο πολύτιμος χρόνος της πεπερασμένης ζωής μας φορτίζεται με το
άγχος, όχι πάντοτε της επιβίωσης - που κι αυτό έτσι κι αλλιώς δεν το 'χουμε
ξεπεράσει - αλλά με την αγωνία για την απόκτηση πραγμάτων κακόγουστων και
άχρηστων. Ξεγελιόμαστε μέσα στο παιχνίδι της «αφθονίας» και μπαίνουμε στο χορό
της σπατάλης όταν ακόμα δεν έχουμε αντιμετωπίσει θεμελιακές αναγκαιότητες της
ζωής μας. Με τον τρόπο αυτό χάσαμε και την αίσθηση του βιωμένου πράγματος, που
είναι «δικό μας» γιατί το 'χουμε ζήσει, τ' αγαπούμε και κάτι μας συνδέει μαζί
του. Αντίθετα, το πιο «μοντέρνο» υποτίθεται ότι είναι και το καλύτερο και χίλια
δυο παλιά ωραία πράγματα τα παραγκωνίζουμε και τα πετάμε, επειδή δεν
ανταποκρίνονται στις τυποποιημένες αξιώσεις που μας σερβίρει η μαζική
βιομηχανική παραγωγή.
Μέσα σε αυτή τη φρενίτιδα «νεωτερισμού» λησμονήσαμε την αξία της
ανθρώπινης χειρονομίας κι επικοινωνούμε με δώρα «αποδεικτικά» των καλών μας
αισθημάτων και προθέσεων εκεί, που μια γνήσια επαφή έχει πια εκλείψει. Εκείνο
που τελικά αποδεικνύουμε είναι βέβαια ότι είμαστε άνθρωποι «φτιαγμένοι» κι «επιτυχημένοι»,
επομένως σε θέση να κάνουμε δώρα ανάλογα με τη θέση μας.
Βέβαια, δεν σκεπτόμαστε ότι γι' αυτή την «επιτυχία» δεν μας μένει χρόνος
να διαβάσουμε ένα βιβλίο, να χαρούμε ένα λουλούδι, να καλλιεργήσουμε μια
γλάστρα. Κατάκοποι από τον ανήφορο αυτόν της «επιτυχίας» μαζευόμαστε κάπου όχι
για να συζητήσουμε και να διασκεδάσουμε πραγματικά, αλλά για να θορυβήσουμε
μέσα σε μια ατμόσφαιρα φορτσαρισμένης ευθυμίας και ιλαρότητας. Και, όταν
μαζευόμαστε, πάλι λειτουργούμε μέσα στο κλίμα του υπερκαταναλωτισμού, που μας
έχει γίνει δεύτερη φύση. Τρώμε περισσότερο απ' ό,τι μας χρειάζεται και
«γλεντάμε» βαραίνοντας το στομάχι σε βαθμό που να μην μπορούμε πια να
σκεφτούμε, σε σημείο που το μυαλό μας πέφτει σε αφασία.
Η σιωπή, η έλλειψη επικοινωνίας απλώνεται ανάμεσά μας όλο και
περισσότερο και το κενό που δημιουργείται προσπαθούμε να το καλύψουμε μ' έναν
ανταγωνισμό καταναλωτικής επίδειξης κι απλοχεριάς εκεί όπου πραγματική αρχοντιά
και ουσιαστικός σεβασμός του άλλου έχουν πια χαθεί. Στεκόμαστε βουβοί
και παθητικοί μπροστά στην τηλεόραση και δεχόμαστε κάθε ανόητη φαντασμαγορία,
κάθε ηλίθιο φιλμ και κάθε ασυνάρτητο «σόου» σαν ευχαρίστηση. Οι έμποροι του
ελεύθερου χρόνου μας σερβίρουν αποβλακωτικά «υπερθεάματα», που μας φαίνονται
διασκεδαστικά, επειδή ξεμάθαμε να επικοινωνούμε φυσιολογικά και νιώθουμε την
απειλή της πλήξης και της μοναξιάς να μας κυκλώνει από παντού.
Σημεία των καιρών, ενδεικτικά μιας γιγάντιας πολιτιστικής κρίσης κι ενός
γενικευμένου κλίματος παρακμής. Αναμφισβήτητα, το τίμημα – σε ατομικό και
κοινωνικό επίπεδο - είναι πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί από τον σύγχρονο άνθρωπο.
Από κάπου πρέπει ν' αρχίσει η αντίδραση προς αυτή την καθολική πορεία
εκχυδαϊσμού και αλλοτρίωσης, που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
Οι νέοι και οι σκεπτόμενοι άνθρωποι είναι η ελπίδα. Οι νέοι, γιατί
διατηρούν μέσα τους ζωντανό το όνειρο και τη μεγάλη προσδοκία και δεν έχουν
ακόμη παραιτηθεί ούτε συμβιβαστεί και οι σκεπτόμενοι, γιατί αρνούνται τη
θυσία των γνήσιων ανθρώπινων αξιών στον Μολώχ1 της
καταναλωτικής «ευδαιμονίας». [...]
Βασίλης Φίλιας, «Κοινωνιολογικές Προσεγγίσεις»,
Θεματικοί Κύκλοι Λυκείου (διασκευή)
1 Μολώχ: Θεός των
αρχαίων Μωαβιτών που απαιτούσε ανθρωποθυσίες
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ:
Α1. Να γράψετε την περίληψη του παραπάνω κειμένου σε 100-120 λέξεις.
Μονάδες 25
Β1. Να
γράψετε στο τετράδιό σας τους αριθμούς των παρακάτω προτάσεων και δίπλα σε κάθε
αριθμό το γράμμα της φράσης που συμπληρώνει σωστά την πρόταση, σύμφωνα με το
κείμενο:
1. Στόχος του συγγραφέα είναι:
α) να καταθέσει τον
προβληματισμό του για τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού και να προτρέψει τους
αναγνώστες να υιοθετήσουν πιο πνευματικά ενδιαφέροντα.
β) να καταθέσει προσωπικά
βιώματα σε σχέση με τον καταναλωτισμό, αποδεικνύοντας ότι ο ίδιος τηρεί κριτική
στάση απέναντι στο φαινόμενο αυτό.
γ) να καυτηριάσει τη στάση αυτών που υιοθετούν το «όραμα» του
καταναλωτισμού και έχουν χάσει την ουσιαστική επαφή με τον συνάνθρωπο.
δ) να καταθέσει τον
προβληματισμό του για τις επιπτώσεις του καταναλωτισμού και να ευαισθητοποιήσει
τους αναγνώστες χωρίς διάθεση διδακτισμού.
Μονάδες 4
2 . Ο συγγραφέας θεωρεί ότι ο σύγχρονος άνθρωπος:
α) παρά το γεγονός ότι αναζητά
τον λόγο της ύπαρξής του, παγιδεύεται στο κυνήγι της απόκτησης υλικών αγαθών.
β) ανταλλάσσει δώρα με τους
άλλους ως απόδειξη των καλών συναισθημάτων και προθέσεών του.
γ) είναι εγκλωβισμένος στο
κλίμα του υπερκαταναλωτισμού, χωρίς να υπάρχει ελπίδα σωτηρίας.
δ) διασκεδάζει με τρόπο που
τον απομακρύνει από τους συνανθρώπους του και τον αδρανοποιεί πνευματικά.
Μονάδες 3
3. Μέσα σε αυτή τη φρενίτιδα «νεωτερισμού»
λησμονήσαμε την αξία της ανθρώπινης χειρονομίας (4η παράγραφος): Με τη χρήση των εισαγωγικών στη λέξη
«νεωτερισμού» ο συγγραφέας:
α)
δηλώνει ότι πρόκειται για ειδική –
εξειδικευμένη ορολογία.
β) εκφράζει την αποστασιοποίησή του και
την ειρωνική του διάθεση.
γ) προσδίδει έμφαση στο λόγο του και προσελκύει
το ενδιαφέρον του αναγνώστη.
δ)
εκφράζει τον θαυμασμό και την
έκπληξή του για τη στάση των ανθρώπων.
Μονάδες 3
Β2. α. Να
εντοπίσετε δύο (2) διαφορετικούς τρόπους ανάπτυξης της τρίτης παραγράφου («Καταρχάς, ο πολύτιμος χρόνος … μαζική βιομηχανική παραγωγή.») και να τεκμηριώσετε την
απάντησή σας.
Μονάδες 4
β. «Αναμφισβήτητα, το τίμημα – σε ατομικό και κοινωνικό
επίπεδο - είναι πολύ μεγάλο για να αγνοηθεί από τον σύγχρονο άνθρωπο.»: Ποια
σύνταξη (ενεργητική ή παθητική) προτιμήθηκε από την συγγραφέα στην
υπογραμμισμένη πρόταση; (μονάδα 1) Να μετατρέψετε τη σύνταξη στην αντίθετή της. (μονάδες 3)
Μονάδες 4
Β3. α. Να ξαναγράψετε τις
παρακάτω προτάσεις, αντικαθιστώντας κάθε λέξη που είναι τυπωμένη με έντονη
γραφή με μία συνώνυμη:
1.
Μέσα σε αυτή τη φρενίτιδα «νεωτερισμού» λησμονήσαμε την αξία της ανθρώπινης
χειρονομίας…
2.
Αναμφισβήτητα, το τίμημα – σε ατομικό και κοινωνικό επίπεδο - είναι πολύ μεγάλο…
3.
Από κάπου πρέπει ν' αρχίσει η αντίδραση προς
αυτή την καθολική πορεία εκχυδαϊσμού και αλλοτρίωσης,
που χαρακτηρίζει την εποχή μας.
4.
…αρνούνται τη θυσία των γνήσιων ανθρώπινων αξιών στον Μολώχ της καταναλωτικής
«ευδαιμονίας».
Μονάδες 4
β.
έλλειψη, σεβασμός, μοναξιάς, αρνούνται:
Να δώσετε ένα αντώνυμο για καθεμιά από τις υπογραμμισμένες λέξεις του κειμένου με
βάση τη σημασία τους στο κείμενο.
Μονάδες 4
Β4. α. Να αξιολογήσετε τη χρήση
των ερωτήσεων στην αρχή του κειμένου.
Μονάδες 4
β. Ποιο ρηματικό πρόσωπο
κυριαρχεί στην πέμπτη παράγραφο («Βέβαια, δεν σκεπτόμαστε…το μυαλό μας
πέφτει σε αφασία»)του κειμένου; (μονάδα 1) Να αιτιολογήσετε την
επιλογή του συγγραφέα. (μονάδες 3)
Μονάδες 4
Γ1. Διαβάσατε το άρθρο του Β. Φίλια και αποφασίσατε να γράψετε ένα
δικό σας άρθρο (500-600 λέξεων) που θα δημοσιευτεί στη σχολική εφημερίδα. Στο
άρθρο αυτό:
α) να
προσδιορίσετε τους λόγους για τους οποίους ο σύγχρονος άνθρωπος παγιδεύεται «στο
αδιάκοπο κυνήγι του φευγαλέου οράματος μιας τελείωσης μέσα από την απόκτηση
αγαθών» και
β) να αναλύσετε τα εφόδια που απαιτούνται,
προκειμένου ο άνθρωπος να επιτύχει την εξισορρόπηση ανάμεσα στο «έχειν» και το
«είναι».
Μονάδες 40
ΕΥΧΟΜΑΙ ΕΠΙΤΥΧΙΑ !
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου