ΠΡΟΤΕΙΝΟΜΕΝΟ ΘΕΜΑ ΓΙΑ ΤΙΣ ΕΞΕΤΑΣΕΙΣ 2017

A. Κείμενα:

1. Κείμενο από το πρωτότυπο: Θουκυδίδου, Ἱστορίαι, κεφάλαιο 74

1        Διαλιπούσης δ᾿ ἡμέρας μάχη αὖθις γίγνεται καὶ νικᾷ ὁ δῆμος χωρίων τε ἰσχύι καὶ πλήθει προύχων· αἵ τε γυναῖκες αὐτοῖς τολμηρῶς ξυνεπελάβοντο βάλλουσαι ἀπὸ τῶν οἰκιῶν τῷ κεράμῳ καὶ παρὰ φύσιν ὑπομένουσαι τὸν θόρυβον.

2        Γενομένης δὲ τῆς τροπῆς περὶ δείλην ὀψίαν, δείσαντες οἱ ὀλίγοι μὴ αὐτοβοεὶ ὁ δῆμος τοῦ τε νεωρίου κρατήσειεν ἐπελθὼν καὶ σφᾶς διαφθείρειεν, ἐμπιπρᾶσι τὰς οἰκίας τὰς ἐν κύκλῳ τῆς ἀγορᾶς καὶ τὰς ξυνοικίας, ὅπως μὴ ᾖ ἔφοδος, φειδόμενοι οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας, ὥστε καὶ χρήματα πολλὰ ἐμπόρων κατεκαύθη καὶ ἡ πόλις ἐκινδύνευσε πᾶσα διαφθαρῆναι, εἰ ἄνεμος ἐπεγένετο τῇ φλογὶ ἐπίφορος ἐς αὐτήν.

3        Καὶ οἱ μὲν παυσάμενοι τῆς μάχης ὡς ἑκάτεροι ἡσυχάσαντες τὴν νύκτα ἐν φυλακῇ ἦσαν· καὶ ἡ Κορινθία ναῦς τοῦ δήμου κεκρατηκότος ὑπεξανήγετο, καὶ τῶν ἐπικούρων οἱ πολλοὶ ἐς τὴν ἤπειρον λαθόντες διεκομίσθησαν.

2. Κείμενο από μετάφραση: Θουκυδίδη, Ἱστορία, Παθολογία πολέμου (3. 82, § 8)

Αιτία όλων αυτών ήταν η φιλαρχία που έχει ρίζα την πλεονεξία και την φιλοδοξία που έσπρωχναν τις φατρίες ν' αγωνίζονται με λύσσα. Οι αρχηγοί των κομμάτων, στις διάφορες πολιτείες, πρόβαλλαν ωραία συνθήματα. Ισότητα των πολιτών από την μια μεριά, σωφροσύνη της αριστοκρατικής διοίκησης από την άλλη. Προσποιούνταν έτσι ότι υπηρετούν την πολιτεία, ενώ πραγματικά ήθελαν να ικανοποιήσουν προσωπικά συμφέροντα και αγωνίζονταν με κάθε τρόπο να νικήσουν τους αντιπάλους τους. Τούτο τους οδηγούσε να κάνουν τα φοβερότερα πράματα επιδιώκοντας να εκδικηθούν τους αντιπάλους τους, όχι ως το σημείο που επιτρέπει η δικαιοσύνη ή το συμφέρον της πολιτείας, αλλά κάνοντας τις αγριότερες πράξεις, με μοναδικό κριτήριο την ικανοποίηση του κόμματος τους. Καταδίκαζαν άνομα τους αντιπάλους τους ή άρπαζαν βίαια την εξουσία, έτοιμοι να κορέσουν το μίσος τους. Καμιά από τις δύο παρατάξεις δεν είχε κανέναν ηθικό φραγμό κ' εκτιμούσε περισσότερο όσους κατόρθωναν να κρύβουν κάτω από ωραία λόγια φοβερές πράξεις. Όσοι πολίτες ήταν μετριοπαθείς θανατώνονταν από την μια ή την άλλη παράταξη, είτε επειδή είχαν αρνηθεί να πάρουν μέρος στον αγώνα είτε επειδή η ιδέα και μόνο ότι θα μπορούσαν να επιζήσουν προκαλούσε εναντίον τους τον φθόνο.

(Μετάφραση: Άγγελος Βλάχος)

Να απαντήσετε σε όλες τις παρακάτω ερωτήσεις:

Β1.   Να μεταφράσετε από το αρχαίο κείμενο το παρακάτω απόσπασμα: «Διαλιπούσης δ᾿ ἡμέρας μάχη… οὔτε οἰκείας οὔτε ἀλλοτρίας».

Μονάδες 30

Β2.     Ποια ήταν η στάση των γυναικών κατά τη διάρκεια της σύγκρουσης των δημοκρατικών με τους ολιγαρχικούς; (μονάδες 10) Πώς ερμηνεύετε την έκφραση «παρά φύσιν»; (μονάδες 5)  

Μονάδες 15

Β3.     Εξηγήστε τους λόγους που ώθησαν τους ολιγαρχικούς στον εμπρησμό της περιοχής γύρω από την αγορά. (μονάδες 9) Πώς κρίνετε την ενέργεια αυτή; (μονάδες 6)

 Μονάδες 15

Β4.   Αφού μελετήσετε τα παραπάνω κείμενα (πρωτότυπο και μεταφρασμένο), να περιγράψετε τη συμπεριφορά των πολιτών και των πολιτικών αρχηγών κατά τη διάρκεια του εμφυλίου πολέμου που ξέσπασε στην Κέρκυρα.  

Μονάδες 10

Β5.     α) Για καθεμία από τις παρακάτω λέξεις να βρείτε στο αρχαίο κείμενο μία (1) λέξη ετυμολογικά συγγενική: δεισιδαιμονία, καύση, φθορά, βλήμα, νοικοκυρά, άπορος. (μονάδες 6)

      β) ναῦς, κρατήσειεν:  Για καθεμιά από τις παραπάνω λέξεις να δώσετε δύο (2) ομόρριζες (απλές ή σύνθετες) της νέας ελληνικής γλώσσας. (μονάδες 4)

Μονάδες 10

Β6.      Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

αἱ γυναῖκες           τη δοτική πληθυντικού

τῶν οἰκιῶν           την ονομαστική πληθυντικού

ἡ πόλις                 την αιτιατική ενικού

ὁ ἄνεμος               τη δοτική ενικού

ἡ ναῦς                  την κλητική ενικού

νικᾷ                   το α΄ πληθυντικό της οριστικής μέλλοντα στην ίδια φωνή

βάλλουσαι         το απαρέμφατο του αορίστου β΄ στην ίδια φωνή          

κρατήσειεν        το β΄ ενικό της προστακτικής ενεστώτα στην ίδια φωνή

διαφθείρειεν     το β΄ πληθυντικό οριστικής παρατατικού στην ίδια φωνή

ἐκινδύνευσε       το α΄ ενικό της ευκτικής στον ίδιο χρόνο στην ίδια φωνή

Μονάδες 10

Β7.      Να μεταφέρετε στο φύλλο απαντήσεων τον παρακάτω πίνακα, αφού συμπληρώσετε τα κενά με το συντακτικό ρόλο της κάθε λέξης:

μάχη               είναι …………………. στο  …………………

τάς οἰκίας          είναι ……………………. στο  …………………

πολλὰ            είναι …………………………. στο  ……………

πᾶσα             είναι ………………………. στο  ……………….

τῶν ἐπικούρων      είναι …………………. στο  …………………

Μονάδες 10