ΠΡΟΣΟΜΟΙΩΣΗ 2017 ΣΤΑ ΑΡΧΑΙΑ ΕΛΛΗΝΙΚΑ Γ ΛΥΚΕΙΟΥ

Διδαγμένο κείμενο: Ἀριστοτέλους Ἠθικὰ Νικομάχεια (Β3, 1-2/Β6, 1-4)

Σημεῖον δὲ δεῖ ποιεῖσθαι τῶν ἕξεων τὴν ἐπιγινομένην ἡδονὴν ἢ λύπην τοῖς ἔργοις· ὁ μὲν γὰρ ἀπεχόμενος τῶν σωματικῶν ἡδονῶν καὶ αὐτῷ τούτῳ χαίρων σώφρων, ὁ δ’ ἀχθόμενος ἀκόλαστος, καί ὁ μὲν ὑπομένων τὰ δεινὰ καὶ χαίρων ἢ μὴ λυπούμενός γε ἀνδρεῖος, ὁ δὲ λυπούμενος δειλός. Περὶ ἡδονὰς γὰρ καὶ λύπας ἐστὶν ἡ ἠθικὴ ἀρετή· διὰ μὲν γὰρ τὴν ἡδονὴν τὰ φαῦλα πράττομεν, διὰ δὲ τὴν λύπην τῶν καλῶν ἀπεχόμεθα. Διὸ δεῖ ἦχθαί πως εὐθὺς ἐκ νέων, ὡς ὁ Πλάτων φησίν, ὥστε χαίρειν τε καὶ λυπεῖσθαι οἷς δεῖ· ἡ γὰρ ὀρθὴ παιδεία αὕτη ἐστίν.

Δεῖ δὲ μὴ μόνον οὕτως εἰπεῖν, ὅτι ἕξις, ἀλλὰ καὶ ποία τις. Ῥητέον οὖν ὅτι πᾶσα ἀρετή, οὗ ἂν ᾖ ἀρετή, αὐτό τε εὖ ἔχον ἀποτελεῖ καὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ εὖ ἀποδίδωσιν, οἷον ἡ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἀρετὴ τόν τε ὀφθαλμὸν σπουδαῖον ποιεῖ καὶ τὸ ἔργον αὐτοῦ· τῇ γὰρ τοῦ ὀφθαλμοῦ ἀρετῇ εὖ ὁρῶμεν. Ὁμοίως ἡ τοῦ ἵππου ἀρετὴ ἵππον τε σπουδαῖον ποιεῖ καὶ ἀγαθὸν δραμεῖν καὶ ἐνεγκεῖν τὸν ἐπιβάτην καὶ μεῖναι τοὺς πολεμίους. Εἰ δὴ τοῦτ’ ἐπὶ πάντων οὕτως ἔχει, καὶ ἡ τοῦ ἀνθρώπου ἀρετὴ εἴη ἂν ἡ ἕξις ἀφ’ ἧς ἀγαθὸς ἄνθρωπος γίνεται καὶ ἀφ’ ἧς εὖ τὸ ἑαυτοῦ ἔργον ἀποδώσει.

Α1. Από το παραπάνω κείμενο να γράψετε στο τετράδιό σας τη μετάφραση του αποσπάσματος: «Περὶ ἡδονὰς γὰρ καὶ λύπας... ἀρετῇ εὖ ὁρῶμεν.»

Μονάδες 10

Β1.  Ποια είναι η σχέση ηθικής αρετής και ηδονής - λύπης και πώς την εξηγεί ο Αριστοτέλης στο κείμενο που σας δίνεται;

Μονάδες 15

Β2. α) «Δεῖ δὲ μὴ μόνον οὕτως εἰπεῖν … τὸ ἑαυτοῦ ἔργον ἀποδώσει.»: Αντλώντας στοιχεία από το παραπάνω απόσπασμα, να προσδιορίσετε τα χαρακτηριστικά της «ἀρετῆς» που τη διαφοροποιούν από τις άλλες «ἕξεις». (Μονάδες 10)

β) «Εἰ δὴ τοῦτ’ ἐπὶ πάντων οὕτως ἔχει, καὶ ἡ τοῦ ἀνθρώπου ἀρετὴ εἴη ἂν ἡ ἕξις ἀφ’ ἧς ἀγαθὸς ἄνθρωπος γίνεται καὶ ἀφ’ ἧς εὖ τὸ ἑαυτοῦ ἔργον ἀποδώσει.»: Λαμβάνοντας υπόψη τη διατύπωση του παραπάνω αποσπάσματος, σε ποια συμπεράσματα μπορείτε να καταλήξετε για τον Αριστοτέλη ως φιλόσοφο - επιστήμονα; (Μονάδες 5)

Μονάδες 15

Β3. α) Πού οφείλουν το όνομά τους τα Ηθικά Νικομάχεια και ποιο θέμα εξετάζει διεξοδικά ο φιλόσοφος στο Α’ βιβλίο του έργου;

β) Να γράψετε στο τετράδιό σας, δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε καθεμιά από τις παρακάτω θέσεις, τη λέξη Σωστό, αν είναι σωστή, ή τη λέξη Λάθος, αν είναι λανθασμένη:

α.  O Εύδοξος από την Κνίδο επηρέασε θετικά τη σκέψη του Αριστοτέλη.

β.  Ο Θεόφραστος ίδρυσε σχολή με το όνομα Λύκειο.

γ.  Ο Αριστοτέλης υπήρξε όχι μόνο μαθητής στην Ακαδημία αλλά και δάσκαλος.

δ. Το 323 π.Χ. ο Αριστοτέλης αντιλαμβάνεται ότι η ζωή του στη Μακεδονία βρίσκεται μπροστά στον πιο μεγάλο κίνδυνο.  

ε. Τα Ηθικά Νικομάχεια συντίθενται κατά την τρίτη περίοδο της φιλοσοφικής δραστηριότητας του Αριστοτέλη.

Μονάδες 10

Β4.    Να αντιγράψετε στο τετράδιό σας τις παρακάτω λέξεις και δίπλα στην καθεμία να καταγράψετε από το παραπάνω διδαγμένο κείμενο μία (1) ετυμολογικά συγγενή λέξη: κακούργος, εισακτέος, πρόφαση, αδιάφορος, απόρρητος, αχάριστος, ενδεής, διαμονή, διαδρομή, ανεύθυνος.

Μονάδες 10

Γ.    Αδίδακτο Κείμενο: Ἀνδοκίδης, Περὶ τῶν μυστηρίων, 32-33

Ο ρήτορας ζητά από τους δικαστές να αποδοθεί δικαιοσύνη.

Νομίσατε τοίνυν ἀσέβημα οὐδὲν ἔλαττον εἶναι τῶν μηδὲν ἠδικηκότων ἀσεβεῖν καταγνῶναι ἢ τοὺς ἠσεβηκότας μὴ τιμωρεῖσθαι.Ὥστ’ ἐγὼ ὑμῖν πολὺ μᾶλλον τῶν κατηγόρων πρὸς τοῖν θεοῖν ἐπισκήπτω, ὑπὲρ τε τῶν ἱερῶν ἃ εἴδετε, καὶ ὑπὲρ τῶν Ἑλλήνων οἳτινες τῆς ἑορτῆς ἕνεκα ἔρχονται δεῦρο· εἰ μέν τι ἠσέβηκα ἢ ὡμολόγηκα ἢ ἐμήνυσα κατά τινος ἀνθρώπων, ἢ ἄλλος τις περὶ ἐμοῦ, ἀποκτείνατέ με· οὐ παραιτοῦμαι· εἰ δὲ οὐδὲν ἡμάρτηταί μοι καὶ τοῦτο ὑμῖν ἀποδέδεικται σαφῶς, δέομαι ὑμῶν αὐτὸ φανερὸν τοῖς Ἕλλησι πᾶσι ποιῆσαι, ὡς ἀδίκως εἰς τόνδε τὸν ἀγῶνα κατέστην.

Γ1.    Να μεταφράσετε στη νέα ελληνική γλώσσα το παραπάνω αρχαίο κείμενο.

Μονάδες 20

Γ2.    Να γράψετε τους τύπους που ζητούνται:

οὐδὲν                       τη δοτική του πληθυντικού στο αρσενικό γένος

οἳτινες                     την αιτιατική του πληθυντικού στο θηλυκό γένος

τῶν κατηγόρων        τη δοτική του ενικού

ἀδίκως                     το επίρρημα στον υπερθετικό βαθμό

τὸν ἀγῶνα                τη δοτική του πληθυντικού

καταγνῶναι    το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ίδιο χρόνο στην ίδια φωνή

εἴδετε             το β΄ πληθυντικό πρόσωπο της ευκτικής του ενεστώτα στην ίδια φωνή

ἔρχονται        το γ΄ πληθυντικό πρόσωπο της υποτακτικής του αορίστου β΄

ἀποδέδεικται  το β΄ ενικό πρόσωπο της προστακτικής στον ίδιο χρόνο και στην ίδια φωνή

δέομαι         το γ΄ ενικό πρόσωπο της οριστικής παρατατικού στην ίδια φωνή

Μονάδες 10

Γ3.  α) Να αναγνωρίσετε τον συντακτικό ρόλο των παρακάτω λέξεων του αδίδακτου κειμένου: μηδὲν, τῶν κατηγόρων, ἀνθρώπων, μοι, ὑμῖν, φανερὸν.

Μονάδες 6

β)       - ἢ τοὺς ἠσεβηκότας μὴ τιμωρεῖσθαι: Να αναλύσετε την παραπάνω μετοχή σε αντίστοιχη δευτερεύουσα πρόταση. (μονάδες 3)

        - δέομαι ὑμῶν αὐτὸ φανερὸν τοῖς Ἕλλησι πᾶσι ποιῆσαι: Να ξαναγράψετε την παραπάνω πρόταση, αφού μεταφέρετε τον πλάγιο λόγο σε ευθύ. (μονάδα 1) 

Μονάδες 4

ΕΥΧΟΜΑΣΤΕ ΕΠΙΤΥΧΙΑ!

ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ ΚΡΙΤΗΡΙΟ

ΚΥΚΛΟΦΟΡΙΑΚΗ ΑΓΩΓΗ

Στον σύγχρονο τρόπο ζωής οι μετακινήσεις γίνονται κυρίως με αυτοκίνητο. Στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 488 αυτοκίνητα ανά 1000 κατοίκους. Ο μέσος κάτοικος της Ε.Ε. κάνει περίπου 0.5 χλμ. την ημέρα με το ποδήλατο, περπατάει περίπου 1 χλμ. ενώ διανύει 27.5 χλμ. με το αυτοκίνητο. Οι επιπτώσεις στην υγεία από τον σύγχρονο τρόπο μετακίνησης μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες (π.χ. τραυματισμοί από τροχαία) και μακροπρόθεσμες (π.χ. νοσήματα που συσχετίζονται με θόρυβο, καθιστική ζωή και ρύπανση κ.α.)

Τα τροχαία αποτελούν παγκοσμίως την πρώτη αιτία ακούσιου θανάτου από τραυματισμό. Στην Ελλάδα κάθε χρόνο τραυματίζονται 30.000 άνθρωποι. Μία σημαντική παράμετρος του προβλήματος των τραυματισμών από τροχαία, με ιδιαίτερη σημασία, είναι ότι ο μεγαλύτερος αριθμός θυμάτων (40%) είναι μεταξύ 15-34 ετών. Δηλαδή πλήττεται κυρίως η πιο παραγωγική ηλικία της χώρας μας που αποτελεί το μέλλον και τις ελπίδες μας. Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων είναι ότι ανάμεσα στους χρήστες των οδών υπάρχουν ευπαθείς ομάδες, δηλαδή ομάδες υψηλού κινδύνου : οι πεζοί, οι δικυκλιστές, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αναπηρία και τα παιδιά. 

Οι αιτίες των ατυχημάτων συνοψίζονται σε τρεις κύριες κατηγορίες: η πρώτη αφορά το όχημα, η δεύτερη το οδικό δίκτυο και το περιβάλλον και η τρίτη τον ανθρώπινο παράγοντα (χρήστες της οδού). Σε κάθε κατηγορία έχουμε τη φάση πριν από το ατύχημα, τη φάση κατά τη διάρκεια του ατυχήματος και τη φάση αφού έχει συμβεί το ατύχημα. Μια ολοκληρωμένη στρατηγική πρόληψης περιλαμβάνει προσπάθειες βελτίωσης σε όλες τις κατηγορίες και σε όλες τις φάσεις.

Σύμφωνα, λοιπόν, με την παραπάνω λογική, σχετικά με το όχημα στόχος οφείλει να είναι οι βελτιώσεις που έχουν σκοπό να αυξήσουν την ασφαλή οδική συμπεριφορά πριν από το ατύχημα, την αύξηση της παθητικής ασφάλειας κατά τη διάρκεια του ατυχήματος και τη δυνατότητα εύκολου απεγκλωβισμού μετά το ατύχημα.

Αντίστοιχα, σχετικά με την οδό και το περιβάλλον στόχος είναι η βελτίωση των δρόμων και της σήμανσης στην πρώτη φάση, η πρόκληση μικρότερης δυνατόν βλάβης κατά τη διάρκεια του ατυχήματος (προστατευτικές μπάρες) και η εύκολη πρόσβαση των οχημάτων βοήθειας, αφού έχει συμβεί το ατύχημα.

Όσον αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά στην πρώτη φάση, δηλαδή πριν από το ατύχημα – που είναι και το πιο σημαντικό σημείο – στόχος επιβάλλεται να είναι η εκπαίδευση του χρήστη για την απόκτηση σωστής οδικής συμπεριφοράς και κυκλοφοριακής παιδείας. Να κινείται σωστά ακολουθώντας τους κανόνες οδικής κυκλοφορίας και να συνειδητοποιήσει τη συμπεριφορά εκείνη που χαρακτηρίζεται ως ριψοκίνδυνη και αυξάνει την πιθανότητα ατυχήματος, είτε κινείται ως οδηγός είτε ως πεζός. Σχετικά με τη φάση κατά την οποία συμβαίνει το ατύχημα σκοπός είναι να συνειδητοποιήσει ο χρήστης της οδού τα μέσα προστασίας τα οποία θα τον προφυλάξουν καλύτερα, μειώνοντας στο ελάχιστο τη σωματική βλάβη. Στην τρίτη φάση, μετά το ατύχημα, η εκπαίδευση εστιάζεται στην απόκτηση στοιχειωδών γνώσεων παροχής πρώτων βοηθειών.

Είναι γεγονός ότι η εκπαίδευση από πολύ μικρή ηλικία είναι ο μόνος σίγουρος τρόπος για τη δραστική μείωση των τροχαίων ατυχημάτων. Εκπαιδεύοντας χρήστες της οδού με πλήρη επίγνωση των συνεπειών ενός τροχαίου ατυχήματος, είναι πιθανόν στο μέλλον να μην έχουμε θύματα από αυτή τη μάστιγα, η οποία τείνει να αποκτήσει διαστάσεις επιδημίας.

(από άρθρο στον ημερήσιο Τύπο, διασκευή)

Α.      Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.

Β1.    Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη, σύμφωνα πάντα με το κείμενο.

               

α)      Τα στατιστικά στοιχεία αποδεικνύουν ότι ο μέσος κάτοικος της Ε.Ε. χρησιμοποιεί κυρίως το αυτοκίνητο.

β)      Ένα σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων είναι ότι οι χρήστες των οδών αποτελούνται κυρίως από υπάρχουν ευπαθείς ομάδες.

γ)      Η σήμανση στους δρόμους δεν χρειάζεται βελτίωση.

δ)      Οι προστατευτικές μπάρες συμβάλλουν στην πρόκληση της μικρότερης δυνατόν βλάβης κατά τη διάρκεια του ατυχήματος.

ε)      Η εκπαίδευση από πολύ μικρή ηλικία είναι πιθανό να συμβάλει στη δραστική μείωση των τροχαίων ατυχημάτων.

Β2.    Να εντοπίσετε τον τρόπο ανάπτυξης της 3^ης παραγράφου, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας.

Β3.    α) Για κάθε λέξη τυπωμένη με έντονη γραφή να δώσετε μια συνώνυμη, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο.

          β) Για κάθε υπογραμμισμένη λέξη να δώσετε ένα αντώνυμο, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο.

γ) κατοίκους, παγκοσμίως, ατυχημάτων, σύμφωνα, απόκτηση, κυκλοφοριακής, παροχής, επιδημίας: Χρησιμοποιώντας το β΄ συνθετικό των παραπάνω λέξεων ως α΄ συνθετικό, να σχηματίσετε ένα νέο σύνθετο ουσιαστικό ή επίθετο.

Β5.   Στην παρακάτω περίοδο να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική ή παθητική) και να τη μεταφέρετε στην αντίθετή της:

«      …σκοπός είναι να συνειδητοποιήσει ο χρήστης της οδού τα μέσα προστασίας τα οποία θα τον προφυλάξουν καλύτερα.

Β6.   Να εξηγήσετε τη χρήση της διπλής παύλας, της διπλής τελείας και της παρένθεσης στις παρακάτω περιόδους:

«      Οι επιπτώσεις στην υγεία από τον σύγχρονο τρόπο μετακίνησης μπορεί να είναι βραχυπρόθεσμες (π.χ. τραυματισμοί από τροχαία)

«      Άλλο ένα σημαντικό στοιχείο που προκύπτει από την ανάλυση των στοιχείων είναι ότι ανάμεσα στους χρήστες των οδών υπάρχουν ευπαθείς ομάδες, δηλαδή ομάδες υψηλού κινδύνου : οι πεζοί, οι δικυκλιστές, οι ηλικιωμένοι, τα άτομα με αναπηρία και τα παιδιά. 

«      Όσον αφορά την ανθρώπινη συμπεριφορά στην πρώτη φάση, δηλαδή πριν από το ατύχημα – που είναι και το πιο σημαντικό σημείο – στόχος επιβάλλεται να είναι η εκπαίδευση του χρήστη.

Γ.         Το σχολείο σας διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Κυκλοφοριακή Αγωγή». Να συνθέσετε μια ομιλία (500-600 λέξεων), στην οποία:

α) θα αναλύετε τις συνέπειες που προκύπτουν από τα τροχαία ατυχήματα τόσο για το άτομο όσο και για την κοινωνία και  

β) θα προτείνετε τρόπους με τους οποίους μπορεί να αμβλυνθεί το φαινόμενο των τροχαίων ατυχημάτων. 

mso-bidi-font-weight:normal'>β) θα προτείνετε δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλει ώστε να ευαισθητοποιήσει τους νέους για τα τροχαία ατυχήματα. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΑ ΤΡΟΧΑΙΑ ΑΤΥΧΗΜΑΤΑ

Οι οδηγοί «υψηλού κινδύνου»

Οι ηλικιακές, κοινωνικές, οικονομικές, ακόμη και ψυχολογικές παράμετροι που επηρεάζουν τη συμπεριφορά του οδηγού - υπεύθυνου τροχαίου ατυχήματος προσδιορίζονται σε αναλυτική έρευνα καθηγητών πανεπιστημίου.

 «Πρωταθλητές» των τροχαίων ατυχημάτων οι νέοι κάτω των 22 ετών

Από την επεξεργασία των στοιχείων στην Ελλάδα, τα τροχαία συμβάντα για τα οποία ευθύνονται οι νέοι κάτω των 22 ετών είναι κατά 75% περισσότερο από το μέσο όρο. Εμπλέκονται σε ατυχήματα λόγω παραβίασης του ΚΟΚ (του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας) και κυρίως της υπέρβασης του ορίου ταχύτητας. Και, όπως έχει διαπιστωθεί, καθοριστικό ρόλο σε αυτή την «επιθετική» συμπεριφορά των νεαρών οδηγών έχουν οι εκκρίσεις ορισμένων ουσιών, των επονομαζόμενων «νευροδιαβιβαστών». Μία εξ αυτών, η ντοπαμίνη, ουσιαστικά ... οδηγεί τον οδηγό, καθώς τον παροτρύνει στην εξερεύνηση για νέες και έντονες καταστάσεις. Ενδεικτικό της υπερβολικής αυτοπεποίθησης και της υπερεκτίμησης των ικανοτήτων από τους νεαρούς οδηγούς είναι ότι οι 70 στους 100 νέους θεωρούν εαυτούς άσους του βολάν. Ακόμη, από τις μελέτες των συγκοινωνιολόγων προέκυψε ότι οι νέοι που εμφανίζονται ως επιρρεπείς σε τροχαία ατυχήματα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: όσοι νέοι ενδιαφέρονται υπερβολικά για τα αυτοκίνητα, όσοι οδηγούν για ευχαρίστηση ή επίδειξη και όσοι προέρχονται από οικογένειες που αντιμετωπίζουν προβλήματα κυρίως επικοινωνίας.

Οι μοιραίοι συνεπιβάτες

Από τις έρευνες των πανεπιστημιακών διαπιστώθηκε ότι στην ηλικία των 18 - 20 ο δείκτης ατυχημάτων είναι διπλάσιος από ό,τι στις άλλες ηλικίες, όταν υπάρχει συνομήλικος συνεπιβάτης. Η επιρροή αυτή είναι ακόμα μεγαλύτερη, αν υπάρχουν περισσότεροι από ένας νεαροί συνεπιβάτες, γιατί τότε υπάρχουν μάρτυρες που θα διαδώσουν την καλή ή κακή επίδοση στην οδήγηση του νεαρού οδηγού. Αυτοί είναι που θα τον παροτρύνουν στο ρίσκο της οδήγησης, αυτών την άποψη θα φοβάται στις νεανικές παρέες ο... εξεταζόμενος νεαρός οδηγός. Και αλίμονο αν τον πουν φρόνιμο και φοβητσιάρη...

Επιπρόσθετα, η οδήγηση από νεαρούς με τέτοια παρέα, σε νυκτερινές ώρες, θεωρείται συνδυασμός υψίστου κινδύνου, αφού πλέον εκτός των κακών παραινέσεων υπάρχει και ο χείριστος σύμβουλος οδήγησης: το οινόπνευμα! Σύμφωνα με τις διαπιστώσεις των μελετητών, οι ίδιοι οδηγοί αυτής της ηλικίας οδηγούν με υπερβολική προσοχή και ασφάλεια, όταν συνοδεύονται από τους γονείς τους. Σε χώρες όπως ο Καναδάς και η Νέα Ζηλανδία απαγορεύεται η νυκτερινή οδήγηση ασυνόδευτων από ανθρώπους μεγάλης ηλικίας, νεαρών οδηγών.

Τα «ταξικά» ατυχήματα

Παρόλο που δεν μπορεί να συναχθούν σε ελληνικό αλλά και παγκόσμιο επίπεδο ασφαλή συμπεράσματα με την παράθεση συγκεκριμένων αριθμητικών στοιχείων, διαπιστώνεται ότι τα ατυχήματα σε χαμηλού βιοτικού επιπέδου οδηγούς είναι περισσότερα από αυτά των οδηγών με μεγάλες οικονομικές δυνατότητες. Η διαφοροποίηση οφείλεται κυρίως στα καλύτερης ποιότητας οχήματα που οδηγούν οι πλουσιότεροι, τα οποία προσφέροντας υψηλότερα επίπεδα ενεργητικής οδικής ασφάλειας αποτρέπουν, σε αρκετές περιπτώσεις, θανατηφόρα τροχαία.

(άρθρο από τον ημερήσιο τύπο, διασκευή)

Α.      Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.

Β1. α) Να εντοπίσετε δύο διαφορετικούς τρόπους ανάπτυξης της 2^ης παραγράφου, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας με στοιχεία του κειμένου.

        β) Να δώσετε διαφορετικούς τίτλους στο κείμενο:

i) έναν τίτλο χωρίς κανένα σχόλιο

ii) έναν τίτλο που να δηλώνει αγανάκτηση.

Β2.    α) Για κάθε λέξη τυπωμένη με έντονη γραφή να δώσετε μια συνώνυμη, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο.

          β) Για κάθε υπογραμμισμένη λέξη να δώσετε ένα αντώνυμο, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο.

γ) οικονομικές, υπεύθυνου, ατυχήματα, υπερβολικής, οικογένειες, θανατηφόρα: Χρησιμοποιώντας το β΄ συνθετικό των παραπάνω λέξεων ως α΄ συνθετικό, να σχηματίσετε ένα νέο σύνθετο ουσιαστικό ή επίθετο.

Β3.   Στην παρακάτω περίοδο να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική ή παθητική) και να τη μεταφέρετε στην αντίθετή της:

«      τότε υπάρχουν μάρτυρες οι οποίοι θα διαδώσουν την καλή ή κακή επίδοση στην οδήγηση του νεαρού οδηγού.

Β4.   Να εξηγήσετε τη χρήση των σημείων στίξης στις παρακάτω περιόδους:

«      «Πρωταθλητές» των τροχαίων ατυχημάτων οι νέοι κάτω των 22 ετών

«      ατυχήματα λόγω παραβίασης του ΚΟΚ (του Κώδικα Οδικής Κυκλοφορίας)

« Και όπως έχει διαπιστωθεί, καθοριστικό ρόλο σε αυτή την «επιθετική» συμπεριφορά των νεαρών οδηγών έχουν οι εκκρίσεις ορισμένων ουσιών, των επονομαζόμενων «νευροδιαβιβαστών».

«      εκτός των κακών παραινέσεων υπάρχει και ο χείριστος σύμβουλος οδήγησης: το οινόπνευμα!

Β5.   Ακόμη, από τις μελέτες των συγκοινωνιολόγων προέκυψε ότι οι νέοι που εμφανίζονται ως επιρρεπείς σε τροχαία ατυχήματα χωρίζονται σε τρεις μεγάλες κατηγορίες: Να εντοπίσετε τη δευτερεύουσα αναφορική πρόταση και να χαρακτηρίσετε το είδος της.

Γ.         Με αφορμή τον τραυματισμό συμμαθητή σας σε τροχαίο ατύχημα, να συνθέσετε ένα άρθρο (500-600 λέξεων) για τη σχολική εφημερίδα, στο οποίο:

α) θα αναλύετε τους λόγους για τους οποίους πολλοί νέοι εμπλέκονται σε τροχαία ατυχήματα (είτε ως οδηγοί είτε ως πεζοί) και  

β) θα προτείνετε δράσεις με τις οποίες το σχολείο μπορεί να συμβάλει ώστε να ευαισθητοποιήσει τους νέους για τα τροχαία ατυχήματα. 

ΚΡΙΤΗΡΙΟ ΓΙΑ ΤΟ ΑΛΚΟΟΛ ΣΤΗΝ ΕΦΗΒΕΙΑ

ΑΛΚΟΟΛ ΚΑΙ ΕΦΗΒΕΙΑ

Η κατανάλωση αλκοόλ σε πρώιμη ηλικία είναι ένα ανησυχητικό γνώρισμα των σχετικά πρόσφατων χρόνων, που αφορά σε ένα μεγάλο βαθμό τις χώρες του Δυτικού κόσμου καθώς επίσης και τη χώρα μας. Δεν είναι βέβαια πρωτοφανές το γεγονός ότι πολλοί έφηβοι δοκιμάζουν περιστασιακά διάφορες ουσίες - συμπεριλαμβανομένου και του αλκοόλ - αλλά σε πολλές περιπτώσεις η χρήση είναι μόνο περιστασιακή και προσωρινή, σταματά δηλαδή μετά από κάποιο σύντομο χρονικό διάστημα. Σε κάποιες άλλες (και δυστυχώς ολοένα και περισσότερες) περιπτώσεις, δεν παρατηρείται περιστασιακή χρήση αλλά κατάχρηση αλκοόλ και συχνά η συστηματική κατάχρηση οδηγεί σε εξάρτηση.

Πολλοί ερευνητές τονίζουν ότι το πρόβλημα της χρήσης αλκοόλ συνδέεται με τη γενικότερη «αναταραχή» της συμπεριφοράς κατά την εφηβεία. Σημειώνουν ότι «πρόκειται για τη γνώριμη σε όλους περίοδο της ζωής με χαρακτηριστικά όπως ο υπέρμετρος αυθορμητισμός, η έλλειψη συγκαταβατικότητας-συμβιβασμού με τα κοινωνικά δεδομένα αλλά και η διάθεση απόκτησης εμπειριών σχετικών με τις αισθήσεις.» Επιπλέον, ορισμένοι μελετητές αναφέρουν ότι τα προβαλλόμενα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης πρότυπα σχετικά με τη χρήση αλκοόλ στην εφηβεία συμβάλλουν στην έξαρση του φαινομένου.

Ωστόσο, όλοι οι ερευνητές κάνουν ιδιαίτερη μνεία στην ευθύνη των γονιών. Οι γονείς που πίνουν οι ίδιοι ή που αντιμετωπίζουν ευνοϊκά ή απλά επιτρέπουν την κατανάλωση ποτού μπορεί να επιδρούν στην αρχική δοκιμή αλκοόλ ή στη μακροχρόνια χρήση του από τα παιδιά τους. Εκείνα τα παιδιά που έχουν ενημερωθεί σωστά ή προειδοποιηθεί για τα αποτελέσματα της χρήσης αλκοόλ από τους γονείς τους (ή και από το σχολείο), καθώς και τα παιδιά που έχουν μια στενότερη σχέση με τους γονείς, είναι λιγότερο πιθανό να ξεκινήσουν να πίνουν. Αντίθετα, η έλλειψη συμπαράστασης, ελέγχου και επικοινωνίας από την πλευρά των γονέων είναι άμεσα συνδεδεμένη τόσο με τη συχνότητα όσο και με την ποσότητα της κατανάλωσης ποτού. Επιπλέον, η σκληρή, ασταθής ή αντιφατική επιβολή πειθαρχίας ή η απόρριψη και η απομάκρυνση των γονιών από τα παιδιά μπορεί να επιφέρει σε αυτά προβλήματα αλκοολισμού.

Πόσο πρέπει να μας απασχολήσει το φαινόμενο της κατάχρησης ή απλά της χρήσης αλκοόλ στη διάρκεια της εφηβείας; Πόση έκταση έχει λάβει η κατανάλωση αλκοόλ σε νεαρές ηλικίες; Η αλήθεια είναι σοκαριστική! Οι ερευνητές καταλήγουν στο ότι το αλκοόλ είναι η ουσία που χρησιμοποιείται περισσότερο από τους εφήβους. Στην Ευρώπη και την Αμερική, ο μέσος όρος ηλικίας κατά την οποία τα αγόρια δοκιμάζουν αλκοόλ είναι τα 11 έτη ενώ τα κορίτσια τα 13 έτη. Μέχρι τα 14 χρόνια τους, συνολικά το 41% των παιδιών συνολικά έχει δοκιμάσει τουλάχιστον ένα ποτό. Εκτιμάται, μάλιστα, ότι πάνω από 3 εκατομμύρια έφηβοι είναι ήδη αλκοολικοί.

Η ψυχολόγος Candice Odgers του πανεπιστημίου της Καλιφόρνια, ψάχνοντας τα πιθανά αποτελέσματα της πρόωρης (δηλαδή, πριν από την ηλικία των 15 ετών) χρήσης αλκοόλ στην κατάσταση της υγείας κατά την ενήλικη ζωή, παρουσίασε μια μακροχρόνια έρευνα πάνω σε 1000 παιδιά, τα οποία παρακολουθούσε για περίπου 30 χρόνια. Τα ευρήματα της έρευνάς της επικεντρώνονταν στο γεγονός ότι οι έφηβοι που εκτίθενται σε χρήση αλκοόλ (και άλλων ουσιών) πριν από τα 15 τους χρόνια, αυξάνουν 3 φορές την πιθανότητα να εξαρτηθούν από τις ουσίες αυτές, να μολυνθούν από σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα, να εγκαταλείψουν τις σπουδές τους, να εμπλακούν σε τροχαία ατυχήματα και να διαπράξουν αξιόποινες πράξεις σε σχέση με εκείνους που δοκίμασαν το πρώτο τους ποτό στα 21. Επιπλέον, οι πιθανότητες ανεπιθύμητης εγκυμοσύνης σε κορίτσια στην εφηβεία που κάνουν τακτική χρήση αλκοόλ και ναρκωτικών πριν από τα 15 τους χρόνια αυξάνονται κατακόρυφα.

(άρθρο από τον ημερήσιο τύπο, διασκευή)

Α.      Να γράψετε την περίληψη του κειμένου σε 100-120 λέξεις.

Β1.    Να χαρακτηρίσετε τις προτάσεις που ακολουθούν, γράφοντας στο τετράδιό σας δίπλα στο γράμμα που αντιστοιχεί σε κάθε πρόταση, τη λέξη Σωστό, αν η πρόταση είναι σωστή, ή Λάθος, αν η πρόταση είναι λανθασμένη, σύμφωνα πάντα με το κείμενο.

               

α) Στις περισσότερες περιπτώσεις η χρήση αλκοόλ είναι περιστασιακή.

          β) Η περιστασιακή κατάχρηση αλκοόλ οδηγεί σε οδηγεί σε εξάρτηση.

γ) Τα βασικά χαρακτηριστικά της εφηβείας συνδέονται με τη χρήση αλκοόλ.

δ) Η ευθύνη των γονιών στην έξαρση του αλκοολισμού στην εφηβεία τονίζεται από ορισμένους ερευνητές.

ε) Η πλειοψηφία των παιδιών στην Ευρώπη και την Αμερική δεν έχει δοκιμάσει ούτε ένα ποτό μέχρι τα 14 τους χρόνια.

Β2.  α) Να εντοπίσετε δύο διαφορετικούς τρόπους ανάπτυξης της 3^ης παραγράφου, τεκμηριώνοντας την απάντησή σας.

β) «Τα προβαλλόμενα από τα Μέσα Μαζικής Ενημέρωσης πρότυπα σχετικά με τη χρήση αλκοόλ στην εφηβεία συμβάλλουν στην έξαρση του φαινομένου» Χρησιμοποιώντας την παραπάνω φράση ως θεματική περίοδο, να συντάξετε μια παράγραφο 70-90 λέξεων.

Β3.  α) Η τέταρτη παράγραφος ξεκινά με τη διατύπωση δύο ερωτημάτων. Να αξιολογήσετε τη χρήση τους από τον αρθρογράφο.

        β) Ποιο ρηματικό πρόσωπο κυριαρχεί στο κείμενο;  Να αξιολογήσετε τη χρήση του από τον αρθρογράφο.

Β4.   α) Για κάθε λέξη τυπωμένη με έντονη γραφή να δώσετε μια συνώνυμη, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο.

          β) Για κάθε υπογραμμισμένη λέξη να δώσετε ένα αντώνυμο, λαμβάνοντας υπόψη τη σημασία τους στο κείμενο.

         γ) κατάχρηση, περίοδο, έλλειψη, μακροχρόνια, αξιόποινες, επιφέρει: Χρησιμοποιώντας το β΄ συνθετικό των παραπάνω λέξεων ως α΄ συνθετικό, να σχηματίσετε ένα νέο σύνθετο ουσιαστικό.

Β5.   Στις παρακάτω περιόδους να αναγνωρίσετε το είδος της σύνταξης (ενεργητική ή παθητική) και να τη μεταφέρετε στην αντίθετή της:

«      Τα παιδιά έχουν ενημερωθεί σωστά ή προειδοποιηθεί για τα αποτελέσματα της χρήσης αλκοόλ από τους γονείς τους.

«      Η ψυχολόγος παρουσίασε μια μακροχρόνια έρευνα πάνω σε 1000 παιδιά, τα οποία παρακολουθούσε για περίπου 30 χρόνια.

Β6.   Στην πρώτη και δεύτερη παράγραφο να εξηγήσετε τη χρήση των εισαγωγικών, της διπλής παύλας και της παρένθεσης.

Γ.         Το σχολείο σας διοργανώνει εκδήλωση με θέμα «Αλκοόλ και εφηβεία». Να συνθέσετε μια ομιλία, στην οποία:

α) θα αναλύετε τις πιθανές συνέπειες που έχει η χρήση αλκοόλ για τους εφήβους

β) θα προτείνετε τρόπους με τους οποίους μπορεί να αμβλυνθεί το φαινόμενο της χρήσης αλκοόλ από τους εφήβους.